Historiek
Dit sterrenbeeld is één van de modernere sterrenbeelden. Hierdoor zijn aan dit sterrenbeeld dan ook geen Romeinse of Griekse mythologische verhalen aan verbonden. Het deed in de 17de eeuw zijn eerste intrede door de Nederlandse cartograaf Petrus Plancius en werd later in kaart gebracht door de Duitse sterrenkundige Jakob Bartsch als Unicornus in zijn sterrenkaart van 1624. Dit sterrenbeeld moest de leegte opvullen tussen de sterrenbeelden Orion en Hydra.
Algemeen
Monoceros is een zwak sterrenbeeld aan de winterhemel dat het best waar te nemen is tussen de maanden december en april. Het wordt omgeven door Orion in het westen, Gemini in het noorden, Canis Major in het zuiden en Hydra in het oosten. In grootte is het sterrenbeeld Monoceros het 35ste sterrenbeeld. Het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros) behoort samen met Canis Major, Canis Minor en Lepus tot de Orion-familie van sterrenbeelden.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Canis Major
- Canis Minor
- Gemini
- Hydra
- Lepus
- Orion
- Puppis
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Dit sterrenbeeld kent geen heldere sterren en dan ook één van de zwakkere sterrenbeelden. De helderste ster in het sterrenbeeld Monoceros is Alpha Monocerotis en heeft een helderheid van magnitude 4,0. Deze ster bevindt zich op een afstand van 144 lichtjaar van de Zon. De ster Gamma Monocerotis heeft eveneens een helderheid van magnitude 4,0. Andere sterren in dit sterrenbeeld zoals Delta Monoceroris en Epsilon Monocerotis hebben een helderheid van magnitude 4,2 en 4,4.
Welke andere objecten zijn er te vinden in Monoceros?
Ondanks het feit dat het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros) een zwak sterrenbeeld is aan de winterhemel, kunnen we hier wel enkele interessante deep-sky objecten in terugvinden. Zo kunnen we in dit sterrenbeeld de open sterrenhoop Messier 50 waarnemen. Deze sterrenhoop bevindt zich op een afstand van ongeveer 3 200 lichtjaar van ons en de doorsnede van dit object bedraagt ongeveer 20 lichtjaar. Messier 50 bestaat uit een 200-tal sterren. Deze open sterrenhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 5,9 maar en is door zijn omvang vrij makkelijk te herkennen. Met een goede verrekijker of kleine telescoop kan je deze open sterrenhoop al waarnemen. Een ander opmerkelijk deep-sky object in het sterrenbeeld Eenhoorn is NGC 2264. Deze open sterrenhoop is ook deels een H-II gebied en deels een diffuse nevel en wordt ook wel de 'Christmas Tree Cluster' genoemd door zijn opvallende conische vorm. Visueel is de conische vorm moeilijk waar te nemen maar fotografisch toont dit object zijn ware gedaante. NGC 2264 bevindt zich op een afstand van 2 500 lichtjaar van ons en de open sterrenhoop zelf heeft een schijnbare helderheid van magnitude 4,5. In het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros) kunnen we ook de prachtige 'Rosettenevel' terugvinden. Deze grote diffuse nevel is ook gekend onder de naam 'NGC 2237' en wordt omringt door de open sterrenhoop NGC 2244. De Rosettenevel bevindt zich op een afstand van ongeveer 5 000 lichtjaar van de Aarde (hoewel de schattingen vrij ver uiteenlopen) en meet zo'n 130 lichtjaar in diameter. De massa van deze nevel wordt geschat op ongeveer 10 000 zonsmassa's. Visueel is deze nevel moeilijk waar te nemen maar fotografisch komt de bekende rode kleur van deze nevel mooi tot uiting. Nog een opmerkelijk deep-sky object in Monoceros is NGC 2261. Dit is een reflectienevel die wordt verlicht door de ster R Monocerotis. De opmerkelijke vorm van deze nevel lijkt op een staart van een komeet. Dit object heeft een visuele helderheid van magnitude 10 en is dus het best zichtbaar met grotere telescopen. Door de ster een variabele ster is, verandert ook de helderheid van de volledige nevel die ook bekend is onder de naam 'Hubble's Variable Nebula'. NGC 2261 werd op 26 december 1783 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William Herschel.
De prachtige Rosettenevel in het sterrenbeeld Eenhoorn - Foto: Oliver Stein
De opmerkelijke reflectienevel NGC 2261 - Foto: William Sparks/Sylvia Baggett
