Sterrenbeelden aan de sterrenhemel.
Foto: Babak Tafreshi

Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele lichtjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het minder bekende sterrenbeeld Winkelhaak (Norma).

Historiek

Dit sterrenbeeld werd bedacht door Nicolas de Lacaille in het midden van de achttiende eeuw. Hij noemde het sterrenbeeld oorspronkelijk 'l’Equerre et la Regle'. Later werd de naam omgezet in het Latijn naar 'Norma et Regula'. Dit werd later afgekort tot alleen 'Norma'. Aangezien het sterrenbeeld zich op het zuidelijk halfrond bevindt is er geen mythologie aan verbonden. Door veranderingen in de grenzen van het sterrenbeeld verloor het sterrenbeeld Winkelhaak enkele heldere sterren. Het is om die reden dat dit sterrenbeeld dus geen α of β ster bevat. Deze sterren zijn verhuisd naar het sterrenbeeld Scorpius onder de nam N Scorpii en H Scorpii.

Algemeen

Norma is een klein sterrenbeeld aan de zuidelijke sterrenhemel dat zich tussen de sterrenbeelden Scorpius en Centaurus bevindt. Dit sterrenbeeld is niet zichtbaar vanuit België of Nederland. In grootte is Norma het 74ste sterrenbeeld. De Melkweg gaat door dit sterrenbeeld waardoor we in dit gebied heel wat deep-sky objecten kunnen terugvinden. 

Norma

Aangrenzende sterrenbeelden

  • Scorpius
  • Lupus
  • Circinus
  • Triangulum Australe
  • Ara

Wat zijn de belangrijkste sterren?

Norma heeft geen Alpha of Beta ster. De helderste ster is Gamma Normae en heeft een helderheid van magnitude van 4. Deze optische dubbelster bevindt zich op een afstand van 127 lichtjaar. De tweede helderste ster uit dit sterrenbeeld is Epsilon Normae. Deze dubbelster bevindt zich op een afstand van 400 lichtjaar en heeft een helderheid van magnitude 4,5. 

Welke andere objecten zijn er te vinden in Norma?

Doordat de Melkweg doorheen dit sterrenbeeld loopt aan de zuidelijke sterrenhemel bevat deze constellatie heel wat deep-sky objecten. Eén van de meest indrukwekkende en bijzondere deep-sky objecten uit het sterrenbeeld Winkelhaak is Menzel 3 dat ook bekend is als de 'Miernevel'. Deze jonge planetaire nevel bevindt zich op een afstand van ongeveer 8 000 lichtjaar en heeft een visuele helderheid van magnitude 13,8 waardoor deze wel enkel met grote telescopen zichtbaar is. De naam 'Miernevel' heeft dit object te danken aan zijn vorm die doet denken aan de kop en romp van een mier. De Miernevel werd in 1922 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Donald Menzel. Nog een planetaire nevel dat we in het sterrenbeeld Winkelhaak kunnen terugvinden, is Sharpley 1. Dit object bevindt zich op een afstand van ongeveer 1 000 lichtjaar van ons en heeft een visuele helderheid van magnitude 14. Deze planetaire nevel werd in 1936 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Harlow Shapley. Wie geen grote telescoop bezit kan in het sterrenbeeld Winkelhaak de open sterrenhoop NGC 6067 waarnemen. Deze sterrenhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 5,6 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 4 600 lichtjaar van ons. Dit hemelobject werd op 8 mei 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop. Nog een interessante open sterrenhoop in het sterrenbeeld Winkelhaak (Norma) is NGC 6087. Deze sterrenhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 5,4 en bevindt zich op een afstand van 3 500 lichtjaar van ons. 

De Miernevel, gezien door de Hubble Space Telescope - Foto: NASA/ESA

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1802

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 2 Pallas. Dit was de tweede planetoïde die ooit werd ontdekt. De planetoïde 2 Pallas beweegt zich in een baan om de Zon op een afstand van ongeveer 416 miljoen kilometer en is ongeveer 550 kilometer groot. Deze ruimterots werd genoemd naar Pallas uit de Griekse mythologie, de dochter van Zeus en beschermgodin van de stad Athene. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken