Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele lichtjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het minder bekende sterrenbeeld Vlieg (Musca).
Historie
De oorspronkelijke naam van Musca is Apis, wat staat voor 'bij' in het Nederlands. Het werd voor het eerst geïntroduceerd door Johann Bayer om een nog niet in kaart gebracht gebied rond de zuidpool op te vullen. In 1752 kreeg het een nieuwe naam door Nicolas Louis de Lacaille. De naam werd gedoopt naar Musca Australis of 'zuidelijke vlieg'. Dit werd later aangepast naar 'Musca' omdat het sterrenbeeld Musca Borealis geschrapt werd als sterrenbeeld.
Algemeen
Het sterrenbeeld Vlieg (Musca) is één van de kleine sterrenbeelden dat enkel zichtbaar is vanop het zuidelijk halfrond. In grootte is Musca het 77ste sterrenbeeld. Het sterrenbeeld was één van de twaalf sterrenbeelden dat door de Nederlandse zeevaarders Pieter Dirkszoon Keyser en Frederick Houtman werd aangemaakt tussen 1595 en 1597. De cartograaf Petrus Plancius nam als eerste het sterrenbeeld over op zijn sterrenglobe van 1598 als een naamloos gebied en het verscheen uiteindelijk voor het eerst in Johann Bayers Uranometria van 1603.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Apus
- Carina
- Centaurus
- Chamaeleon
- Circinus
- Crux
Welke andere objecten zijn er te vinden in Musca?
In het sterrenbeeld Vlieg kunnen we onder andere de zwakke bolvormige sterrenhoop NGC 4372 terugvinden. Deze bolhoop bevindt zich op 1 graad ten zuidwesten van de ster Gamma Muscae en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,8. Eén graad ten noorden van de ster Delta Muscae kunnen we dan weer de bolvormige sterrenhoop NGC 4833 waarnemen. Deze heldere bolhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,8 en heeft een straal van ongeveer 42 lichtjaar. Zowel NGC 4372 alsook NGC 4833 zijn al met middelgrote telescopen waar te nemen. Naast bolhopen kent het sterrenbeeld Vlieg ook planetaire nevel NGC 5189. Dit bijzonder hemelobject ligt 3 000 lichtjaar van de Aarde verwijderd en werd op 1 juli 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop. Deze planetaire nevel neemt een merkwaarde S-vorm aan en kan hierdoor gemakkelijk verward worden met een balkspiraalstelsel. NGC 5189 heeft een schijnbare helderheid van magnitude 8,2. In het sterrenbeeld Vlieg kunnen we ook de donkere 'Dark Doodad Nebula' terugvinden. Het zuidelijke deel van de bekende Kolenzaknevel bevindt zich in het noordelijke gedeelte van het sterrenbeeld Vlieg.
De indrukwekkende planetaire nevel NGC 5189 gefotografeerd door de Hubble Space Telescope - Foto: NASA/ESA
