Zonnefilters zijn een essentieel onderdeel voor wie de Zon wil waarnemen. Vandaag de dag bestaan er diverse soorten filters en hulpmiddelen waarmee men de Zon op verschillende manieren kan waarnemen. Afhankelijk van het budget bepaal je zelf welke filter je wil gebruiken. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de meest gebruikte zonnefilters.
Zonnefilters: algemeen
- Alle zonnefilters dienen de intensiteit van het zonlicht te reduceren alvorens deze het optische pad ingaat (bvb telescoop, binoculair...).
- Gebruik enkel goedgekeurde, gepaste zonnefilters.
- Controleer altijd de filter op schade alvorens deze gebruikt wordt.
- Dek altijd de zoeker af
- Bevestig de filter veilig op de telescoop of binoculair.
Een goede filter zal bijna al het visuele zonlicht blokkeren, alsook het visuele infrarode en ultraviolette licht. Dit beschermt uw ogen en uw instrument. Richt de telescoop door het kijken naar de schaduw van de telescoop, de zon bevindt zich in het beeldveld wanneer de schaduw cirkelvormig is van de telescooptubus.
H-Alpha
Dit is een relatief dure filter. Deze is verkrijgbaar als een filter die je kan bevestigen bovenaan een telescoop of is verkrijgbaar als een complete zonnetelescoop voorzien met de filter waarbij je deze er niet kan van afnemen. De filter blokkeert infrarood en ultraviolet licht waardoor het veilig is om te gebruiken. De filter zelf past tussen de telescoop en het oculair. Deze filter verwijdert al het licht, behalve één enkele golflengte: de golflengte die uitgestraald wordt door waterstofatomen. Met deze filter zie je de granulatie van de zon, filamenten, zonnevlammen en protuberansen op een roodachtige zon. Ook uitbarstingen op de zon kunnen waargenomen worden.
Foto: Emiel Veldhuis.
Calcium
De Calcium K filter isoleert de laag op de zon die zich net onder de laag bevindt die we zien bij de H-alpha filter. Deze laag is ook iets kouder. De transmissielijn is gecentreerd op 393.4 nanometer en is geïsoleerd door gebruik te maken van stabiele interferentiefilters. Het primaire doel van elke CaK filter is fotografie. De schitterende supergranulatiecellen die zich in deze laag van de chromosfeer verzamelen, kunnen niet door iedereen gezien worden aangezien het menselijk oog niet meteen gevoelig is voor deze golflengte. De zon zal je zien in een blauwachtige kleur.
Glasfilter
Meerdere lagen van nickel-chroom roestvrije stalen coating op het optisch platte glas aan beide zijden. Slechts 1% van het zonlicht gaat doorheen de filter. De filter is duurder dan een mylar filter. Door een telescoop zal men een oranje zon en gedetailleerde zonnevlekken zien.
Zonnefilterfolie
Een onthard sterk polymeer gemetalliseerd op beide zijden van de film. Deze film is erg duurzaam en goedkoop. Het voordeel van deze folie is ook dat je zelf met een A4 blad van de folie uw eigen zonnefilter kunt maken wat ook de kosten meer drukt. Men ziet de zon in het wit, gedetailleerde zonnevlekken en witte filamenten (faculae).
Astronomische Mylar filter
Deze filter is goedkoper dan de gecoate glasfilters. Eclipsbrillen zijn ook Mylar. Metaal coat en speciale zware, sterke Mylar die het infrarode en ultraviolette licht blokkeert. Een frame dat past aan de voorzijde van een telescoop of binoculair houdt twee gecoate mylar filters vast. Men ziet een blauwe zon en gedetailleerde zonnevlekken.
Lasglas nr.14
Gebruik GEEN oculair en gebruik GEEN lasglas met een lager nummer aangezien dat te veel licht doorlaat. Het is relatief goedkoop maar je moet al wat zoeken om deze te vinden. Houd de filter voor je ogen en kijk naar de zon. De optische kwaliteit is niet goed genoeg om te gebruiken met binoculairen of een telescoop. Je ziet een groene zon met kleine zwarte zonnevlekken.
Projectie
U heeft hier geen filter voor nodig. Gebruik een kleine refractortelescoop met een diameter van 60mm of kleiner met een oculair dat ongeveer 30x vergroot. Het oculair mag geen gecementeerde delen bevatten en gebruik zeker geen plastic oculairen (bij goedkope telescopen). Projecteer het beeld op een witte kaart boven het oculair en focusseer met de telescoop. Het beeld is groot en toont veel details van zonnevlekken.
Conclusie
Er zijn diverse soorten filters en hulpmiddelen voor het waarnemen van de zon. Afhankelijk van het budget bepaal je zelf welke filter je wil gebruiken. Filters zoals de H-alpha en calcium K zijn duur maar hetgeen je ziet is wel zeer de moeite. Zelf een zonnefilter maken met zonnefilterfolie is een eenvoudig en goed alternatief. Hierover vind je een artikel bij telescopen en accessoires.
