Iridium Flares waren een heel bekend fenomeen onder amateur-astronomen. Dit waren lichtstipjes aan de sterrenhemel die snel in lichtintensiteit toe- en afnemen en heel kort te zien zijn. Deze plots opkomende lichtstipjes worden veroorzaakt door het zonlicht dat door de antennes van de Iridium communicatiesatellieten terug naar de Aarde wordt weerkaatst. In dit artikel leer je alles over de bekende Iridium Flares.
Geschiedenis van het systeem
Het doel van het Iridium satellietsysteem was om mobiele telefonie wereldwijd mogelijk te maken door middel van satellieten in een lage baan om de Aarde. Terwijl de satellieten zelf ontworpen werden door Lockheed Martin was Motorola verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de electronica en de bijhorende satelliettelefoons. Op 1 november 1998 werd het Iridium-systeem operationeel maar omwille van ondermeer te weinig abonnees vroeg het bedrijf in augustus 1999 al bescherming tegen schuldeisers aan onder 'Chapter 11' van de Amerikaanse faillissementswetgeving. In maart 2001 werd het systeem uiteindelijk terug opgestart nadat Boeing investeerde in het nieuwe bedrijf. Het Iridium satellietsysteem bestaat uit 66 actieve en enkele inactieve satellieten die in zes verschillende banen in een lage baan om de Aarde draaien (ongeveer 780 km hoogte). Elke Iridium-satelliet maakt om de honderd minuten één omwenteling om de Aarde. De satellietbedekking is zodanig volledig zodat er geen dode zones bestaan waar je als gebruiker geen satellietsignaal kan ontvangen. Zo werden de omloopbanen van de Iridium-satellieten zo berekend dat er op elk moment minstens één satelliet zichtbaar is vanaf elk punt op Aarde. Elke satelliet staat op zijn beurt, op elk moment, ook in verbinding met vier andere Iridium-satellieten. Gesprekken of boodschappen kunnen dus van satelliet tot satelliet worden doorgegeven vanaf elk punt op Aarde naar elkaar. Dit kan zowel rechtstreeks tussen twee Iridium-telefoons als tussen een Iridium-telefoon en een andere telefoon, via één van de bijhorende grondstations. Vandaag de dag wordt het systeem vooral gebruikt door het Amerikaanse ministerie van defensie.
Het tijdperk van de Iridium satellieten is helaas voorbij, de eerste generatie Iridium satellieten die deze flitsen konden veroorzaken zijn reeds opgebrand in de atmosfeer of niet langer in een gecontroleerde baan, de satellieten die nog in de ruimte rondzweven zullen in een steeds lagere baan komen en opbranden in de atmosfeer. Sinds 2020 is het aantal Iridium flares dan ook sterk afgenomen en is dit een fenomeen uit het verleden.
Wat waren deze 'flares'?
Wanneer de satelliet zich in de juiste positie bevond, scheen de zon op één van de antennes en reflecteerden deze het licht naar de Aarde. Omdat hun baan en oriëntatie heel goed bekend waren, was het mogelijk om te voorspellen waar de reflectie zichtbaar zou zijn op Aarde. Als je op zo'n locatie stond en je keek naar omhoog waar de satelliet zich ongeveer zou bevinden, zou je een sterachtige punt over de hemel zien die plots opflakkert als een heldere 'flare'. Dergelijke weerkaatsingen konden tot dertig maal helderder zijn dan de planeet Venus. Naast de Maan en de Zon waren deze zogeheten 'flares' de helderste objecten die aan de nachtelijke hemel te zien waren. De helderheid van de flare was afhankelijk van je locatie relatief aan het centrum van de reflectie. Omdat er zoveel satellieten waren in het systeem, waarvan elke kunstmaan drie reflecterende antennes had, waren deze Iridium Flares een vaak voorkomend fenomeen. Elke week kon je dus meer dan zes Iridium Flares zien, dit meestal vroeg 's morgens of vroeg 's avonds. Sommige reflecties waren zo intensief dat ze zelfs overdag te zien waren. Deze werden dan 'Daytime Iridium Flares' genoemd.
De zogeheten 'flares' duurden tussen de vijf tot twintig seconden maar je kon de satelliet al van tevoren zien en deze volgen tot lang na de flare zodat de totale waarnemingstijd tot langer dan één minuut kan oplopen. De helderheid kon soms overweldigend zijn. Zo kon het zelfs zijn dat je schaduwen kan zien door de helderheid van de Iridium Flare of je kan er zelfs één zien die helderder is dan de Maan!
