Mythologie
Dit sterrenbeeld was bij de oudere culturen zoals de Grieken of Romeinen niet gekend en werd in de 17de eeuw door de Duitser Johann Bayer geïntroduceerd in zijn steratlas Uranometrica.
Waar en wanneer vind ik de Goudvis aan de sterrenhemel?
Dit sterrenbeeld, dat zich aan de zuidelijke sterrenhemel bevindt, is in onze landen minder bekend omdat het van uit de Benelux nooit te zien is. Toch is dit sterrenbeeld voor astronomen, samen met het aanliggende sterrenbeeld Tafalberg (Mensa), zeer belangrijk aangezien op de grens van beide constellaties de bekende Grote Magelhaense Wolk (GMW) ligt dat voor sterrenkundigen zeer veel bijzondere en interessante deep-sky objecten bezit. In grootte is Dorado het 70ste sterrenbeeld.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Schilder (Pictor)
- Graveerstift (Caelum)
- Slingeruurwerk (Horologium)
- Net (Reticulum)
- Kleine Waterslang (Hydrus)
- Tafelberg (Mensa)
- Vliegende Vis (Volans)
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Op stellair vlak heeft dit sterrenbeeld weinig spectaculairs te bieden aangezien het maar één ster bevat (Alfa) die helderder is dan magnitude 4 en een nauwe dubbelster is. De ster Beta is een Cepheïde-veranderlijke met een magnitudebereik van 3,7 tot 4,1 en dit in een periode van 9,8 dagen. Binnenin de Grote Magelhaense Wolk, die op de grens met Dorado en Mensa ligt, bevindt zich een veranderlijke ster (S Dor) die wellicht een miljoen keer lichtkrachtiger is dan onze eigen zon en hierdoor één van de krachtigste gekende sterren is maar door zijn verre afstand is deze ster te vaag om met het blote oog te kunnen waarnemen.
Welke andere objecten zijn er te vinden in de Goudvis?
Deze constellatie bevat het grootste deel van de Grote Magelhaense Wolk (GMW) en is daarom een zeer geliefd sterrenbeeld bij zowel amateur astronomen als professionele sterrenkundigen. Zelfs met het blote oog is de GMW, dat een satelliet sterrenstelsel is van ons eigen melkwegstelsel, zeer impressionant. Dit onregelmatig dwergsterrenstelsel bevindt zich op een afstand van 160 000 lichtjaar van ons en is één van de handvol dwergsterrenstelsels die ons eigen sterrenstelsel begeleiden. De Grote Magelhaense Wolk (GMW), dat ongeveer 1/20 de diameter heeft van ons melkwegstelsel, bevat ongeveer 10 000 miljoen sterren en heeft aan de zuidelijke sterrenhemel een diameter van 6°. Zelfs met een goede verrekijker of kleine telescoop zijn al tal van sterrenclusters en nevels te observeren. De eerste beschreven waarneming van de bekende Grote Magelhaanse Wolk dateert al uit 954 na Christus en werd gedaan door de Perzische astronoom Abd al-Rahman al-Sufi. Wellicht is één van de bekendste objecten binnen de Grote Magelhaense Wolk (GMW) de Tarantulanevel (NGC 2070) die zijn naam te danken heeft aan zijn onregelmatige vorm die doet lijken op een grote spin. Naast de bekende Orionnevel is de Tarantulanevel ongetwijfeld één van de meest geobserveerde en helderste nevels aan de nachtelijke sterrenhemel die zelfs al met het blote oog te herkennen is. In het centrum van deze nevel bevinden zich tientallen superreuzen. Dit prachtig deep-sky object heeft een doorsnede van 1 000 lichtjaar en bevindt zich op een afstand van ongeveer 160 000 lichtjaar. Naast de beroemde Tarantulanevel bevat de Grote Magelhaense Wolk (GMW) nog ongeveer 400 planetaire nevels, 90 bolvormige sterhopen, ongeveer 700 open sterrenhopen en vele duizenden sterren. In het sterrenbeeld Goudvis kunnen we ook het prachtige balkspiraalvormig sterrenstelsel NGC 1566 terugvinden. Dit stelsel werd op 28 mei 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop. Dit sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,3 en is het op één na helderste Seyfert-stelsel, na NGC 1068.
De prachtige Grote Magelhaense Wolk (GMW) - Foto: Zdeněk Bardon/ESO
De indrukwekkende Tarantulanevel gezien door de TRAPPIST telescoop - Foto: TRAPPIST/E. Jehin/ESO
