Een wat ongewoon fenomeen op Aarde zijn de oplichtende nachtwolken, ook nog beter gekend als NLC's of Noctilucent Clouds. De NLC's doen zich het vaakst voor wanneer de Zon haar grootste noordelijke declinatie bereikt, dit is dus meestal in de periode rond 21 juni. Oplichtende nachtwolken zijn een soort wolken die voorkomen op een hoogte in de atmosfeer van tussen de 75 tot 85 kilometer, veel hoger dan gewone wolken. Doordat deze wolken zich op extreem grote hoogte bevinden, weerkaatsen zij het zonlicht nog een tijd lang na zonsondergang. Hierdoor steken deze prachtige witte sluiers af op de kleurrijke zonsondergang en de daaropvolgende donkere hemel. Oplichtende nachtwolken zijn dan ook enorm geliefd bij fotografen en liefhebbers van atmosferische verschijnselen.
Oplichtende nachtwolken zijn wolken die in de hoogste lagen van de atmosfeer worden gevormd. Er wordt aangenomen dat ze bestaan uit smalle ijsdeeltjes, al is hun precieze aard een mysterie. De wolken worden gevormd op een hoogte van 82 km boven de zeespiegel en zijn niet zoals de wolken die we dagdagelijks zien. Er bestaan ook vier verschillende types van oplichtende nachtwolken. NLC's kan je enkel zien als het voldoende donker is. Meestal zijn ze enkel zichtbaar bij de schemering, wanneer de wolken een zonovergoten deel van de atmosfeer van de Aarde bezetten. De wolken worden dus nooit op klaarlichte dag waargenomen. Daarom is het belangrijk om goed tijdens de schemering te kijken waar de Zon is ondergegaan op zo'n 6 tot 16 graden onder de horizon. De oplichtende nachtwolken pieken meestal twee weken na 21 juni. Voor de noordelijke hemisfeer liggen de beste waarnemingsdata tussen half mei en half augustus, alhoewel ze ook soms buiten deze periode gezien worden. Om NLC's te zien, moet je je binnen een bepaalde breedtegraad situeren, alhoewel ze soms tot ver daarbuiten kunnen gezien worden. Voor België en Nederland zit het alvast goed aangezien een breedtegraad van 50° tot 60° vereist is.
Prachtige oplichtende nachtwolken (NLC's) gefotografeerd in Zweden - Foto: Wikipedia
Maar waar zien we ze dan? Meestal erg dicht bij de plaats waar de Zon is ondergegaan. Deze wolken kunnen zich uitstrekken van zo'n 15 tot 20 graden boven de horizon, tot aan de schemeringsboog. Soms kunnen NLC's erg intensief zijn en tot in het zenith te zien zijn, maar dit gebeurt niet zo vaak. Om NLC's te kunnen zien, komt het er dus op aan om kort na zonsondergang deze wolken op te zoeken. Bijvoorbeeld rond middernacht in eind juni kan men deze makkelijk waarnemen aan de horizon waar de zon onderging. We kennen nu al de oplichtende nachtwolken, maar waarop gelijken ze? Meestal zijn dit verstrengelde knotsen van wolken. De kleuren zijn meestal wit of licht blauw getint, soms met een gouden rand. De structuur doet ons denken aan de cirrostratos wolkenformaties die we overdag kunnen waarnemen. Maar vergis u niet! Soms kan je een gewone ordinaire wolk als oplichtende nachtwolk beschouwen. Dit gebeurt meestal bij een heldere maan of lokale lichtvervuiling. Geoefende waarnemers zullen echter het verschil meteen herkennen maar een beginnende NLC-waarnemer kan het verschil beter zien met een binoculair.
