Maansverduistering
Foto: Koen van Gorp

Een maansverduistering is een astronomisch fenomeen dat plaatsvindt wanneer de Zon, de Aarde en de Maan zich op één lijn bevinden met de Aarde in het midden. Normaal weerkaatst de maan het zonlicht terug naar de Aarde maar tijdens een maansverduistering kan de Maan geen zonlicht opvangen omdat de Aarde in de weg staat. Het zonlicht dat zich op dat moment door de aardatmosfeer doordringt, kleurt rood waardoor op de maan een rode gloed te zien is.

Maansverduisteringen doen zich enkel voor tijdens volle maan maar niet tijdens elke volle maan. De baan van de Maan helt ongeveer 5,1° ten opzichte van het vlak waarin de Aarde om de zon draait, ook wel de ecliptica genoemd, en hierdoor kan een maansverduistering enkel maar plaatsvinden als de Maan zich in één van de twee punten bevindt waar het baanvlak de ecliptica snijdt. Zonsverduisteringen zijn meestal maar in een klein gebied op Aarde zichtbaar maar maansverduisteringen zijn daarentegen waarneembaar vanop elke plek waar de Maan te zien is.

Tijdens een maansverduistering doet zich op de Maan een zonsverduistering voor. Niet alle maansverduisteringen zijn dezelfde. Er bestaan drie soorten: de totale, gedeeltelijke en de maansverduistering in de bijschaduw. Bij een totale maansverduistering is de Maan volledig zichtbaar en kleurt deze rood of donkerbruin afhankelijk van de hoeveelheid stof er zich in de atmosfeer van de Aarde bevindt. Tijdens dit fenomeen zal de Maan door de kernschaduw (de umbra) van de Aarde gaan en wanneer deze slechts door een gedeelte van de umbra gaat, spreken we van een gedeeltelijke maansverduistering. Bij een maansverduistering in de bijschaduw vermindert de intensiteit van het volle maanlicht een beetje maar dit is in de praktijk nauwelijks waarneembaar.

De verschillende fasen van een totale maansverduistering - Foto: Randy Brewer

De aardse atmosfeer bevat variabele hoeveelheden water (wolken, mist, nevel,…) en vaste deeltjes (meteorenstof, vulkanische as,…). Dit materiaal filtert natuurlijk het zonlicht vooraleer het in de schaduwkegel afgebogen wordt. Grote vulkaanuitbarstingen, waarbij veel as in de atmosfeer terechtkomt, zorgen dikwijls voor donkere, dieprode maansverduisteringen. Ook uitgestrekte wolkengebieden kunnen voor donkerdere eclipsen zorgen. Daarom stelde de Franse astronoom André-Louis Danjon een helderheidsschaal op voor maansverduisteringen. De zogenaamde Danjon-schaal telt vijf gradaties:

L=0 Zeer donkere eclips. De maan is bijna onzichtbaar
L=1 Donkere eclips, grijs-bruinachtige kleur
L=2 Donkerrode of roestkleurige eclips
L=3 Steenrode eclips met heldere rand
L=4 Zeer heldere, koperachtige rode of oranjeachtige eclips met heldere blauwe rand

Het schatten van de helderheid van de maaneclips wordt het best met het blote oog gedaan of met kleine telescopen of verrekijkers. Het is ook nuttig om een schatting te maken bij het begin of bij het einde van de totaliteit en tijdens het maximum van de eclips. Op die manier krijgen we een idee van de variaties in kleur en helderheid in de verschillende delen van de schaduw.

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 2005

Het gebeurde toen

Lancering vanaf de Bajkonoer lanceerbasis in Kazachstan van een Sojoez raket met aan boord de Europese ruimtesonde Venus Express die in april 2006 aankomt bij de planeet Venus. Dit 1,2 ton zware onbemande ruimtetuig werd ontwikkeld om de structuur, chemische samenstelling en dynamiek van de atmosfeer van Venus te bestuderen. Foto: ESA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

100%

Sociale netwerken