Net als het Saljoet 3 ruimtestation maakte het Saljoet 5 ruimtestation eveneens deel uit van het Russische militaire Almaz ruimtestationprogramma. Om zijn ware aard te verbergen, kreeg dit ruimtestation door de Sovjet-Unie de naam Saljoet 5 terwijl dit eigenlijk ‘OPS-3’ heette. Uiteindelijk zou Saljoet 5 het laatste Russische militaire ruimtestation zijn in een baa nom de Aarde.
Dit ruimtestation was de derde en laatste militaire Almaz module dat gelanceerd werd tijdens het operationele bestaan van dit Russische geheime ruimteprogramma. Saljoet 5 vertoonde vrijwel dezelfde eigenschappen als het Saljoet 3 ruimtestation. Zo was dit ruimtestation, dat bestond uit één grote module, 14,5 meter lang en woog het bij de lancering ongeveer 19 ton. Saljoet 5 werd net als de vorige Saljoet ruimtestations uitgerust met één toegangspoort en koppelingsmechanisme en aan de buitenzijde van deze ruimtemodule bevonden zich twee zonnepanelen die verantwoordelijk waren voor de energielevering. Binnenin Saljoet 5 konden drie kosmonauten leven en werken in een ruimte die ongeveer 90 kubieke meter groot was. Dit militaire complex beschikte ook over een kleine KSI terugkeercapsule dat data en kleine onderdelen terug naar de Aarde kon brengen. Naast een Agat camera bestemd voor aardobservatie en spionage bevond zich aan boord van Saljoet 5 ruimtestation ook een Duits experiment waarmee men de groei van kristallen in een gewichtloze omgeving kon onderzoeken. Saljoet 5 werd uiteindelijk op 22 juni 1976 succesvol in de ruimte gebracht door middel van een krachtige Proton-K raket. De draagraket zette deze 19 ton zware ruimtemodule uit in een lage baan om de Aarde (223 x 269 kilometer).
Artistieke impressie van het Saljoet 5 ruimtestation met een Sojoez ruimtetuig - Foto: Reginaldo Miranda Jr
Sojoez 21
Oorspronkelijk werden er door de Sovjet-Unie vijf bemande ruimtevluchten gepland naar het Saljoet 5 ruimtestation. Op 6 juni 1976 werd vanop de Bajkonoer lanceerbasis in Kazachstan de Sojoez 21 ruimtecapsule gelanceerd met aan boord de twee kosmonauten Boris Volynov en Vitali Zholobov. Een dag later koppelden de twee kosmonauten hun Sojoez ruimtetuig probleemloos aan het Saljoet 5 ruimtestation. Tijdens hun verblijf aan boord van de ruimtemodule voerden de twee kosmonauten tal van militaire experimenten uit. Zo werd tijdens hun verblijf aan boord van Saljoet 5 in Siberië een grote militaire oefening gehouden die men moest waarnemen vanuit het ruimtestation met behulp van spionage-apparatuur. Daarnaast was er ook tijd voor biologische experimenten met ondermeer aquariumvisjes en bestudeerde men vanuit Saljoet 5 ook de Zon. Vanuit het Saljoet 5 ruimtestation vond ook een rechtstreekse televisie-uitzending plaats met schoolkinderen in de Sovjet-Unie. De missie van Volynov en Zholobov werd uiteindelijk abrupt afgebroken toen men opmerkte dat er zich in het ruimtestation giftige gassen bevonden. Deze gassen waren afkomstig van de brandstoftanks van Saljoet 5 en zouden een invloed hebben gehad op de gezondheid van Zholobov aangezien hij ziek was geworden. Beide kosmonauten keerden uiteindelijk met hun Sojoez 21 terugkeercapsule op 24 augustus 1976 terug naar de Aarde . Na hun landing stelde men vast dat zowel Volynov alsook Zholobov ernstige psychologische en fysieke problemen vertoonden.
De Sojoez 21 bemanning - Foto: SpaceFacts
Sojoez 23
Na de eerste bemande missie naar het Saljoet 5 ruimtestation vertrok op 14 oktober 1976 vanop de Bajkonoer lanceerbasis de Sojoez 23 ruimtecapsule richting Saljoet 5. Aan boord bevonden zich de twee kosmonauten Vyacheslav Zudov en Valery Rozhdestvensky. De twee kosmonauten bereikten het ruimtestation een dag later maar omwille van een problem met een sensor in het koppelingssysteem werd de Sojoez ruimtecapsule uit veiligheid automatisch weggestuurd van Saljoet 5. De kosmonauten slaagden erin om het automatische systeem te omzeilen maar doordat het ruimtetuig ondertussen te veel brandstof had verbruikt, kon men geen tweede koppelingsmanoeuvre uitvoeren. De Sojoez 23 ruimtecapsule keerde uiteindelijk na een mislukte ruimtemissie op 26 oktober 1976 terug naar de Aarde. De twee kosmonauten landde uiteindelijk tijdens een sneeuwstorm in het Tenhizmeer terwijl de buitentemperatuur ongeveer -20° Celsius bedroeg. Ondanks het feit dat Sojoez capsules ontworpen werden om in alle omstandigheden te kunnen landen, was dit de eerste maal dat een bemande Sojoez terugkeercapsule landde in water. De parachute van de terugkeercapsule raakte na de landing gevuld met water waardoor deze de capsule onder water trok. Hierdoor koelde het aan boord van de capsule zeer snel af. Ondanks het feit dat de twee kosmonauten er vanuit gingen dat ze snel zouden gered worden, slaagden bergingsteams er niet in om tot bij hen te geraken omwille van de dichte mist. Uiteindelijk konden de twee kosmonauten de volgende ochtend worden gered en kon men de capsule naar de kust slepen.
Sojoez 24
De derde crew voor het Saljoet 5 ruimtestation vertrok op 7 februari 1977. Aan boord van het Sojoez 24 ruimtetuig bevonden zich de kosmonauten Viktor Gorbatko and Yury Glazkov. Beide kosmonauten waren de back-up crew van de Sojoez 23 missie. De dag na de lancering slaagden Viktor Gorbatko en Yury Glazkov er in om hun ruimtecapsule te koppelen aan het ruimtestation. In tegenstelling tot eerdere bemande ruimtevluchten naar Saljoet ruimtestations verbleef de Sojoez 24 bemanning nog elf uur aan boord van hun Sojoez ruimtetuig alvorens ze het ruimtestation betraden. De twee kosmonauten begaven zich uiteindelijk met gasmaskers aan boord van het Saljoet 5 en slaagden erin om dit ruimtestation terug leefbaar te maken. Tijdens hun verblijf aan boord van Saljoet 5 voerden de twee kosmonauten verschillende experimenten uit op vlak van aardobservatie, biologie en materialenonderzoek. Doordat dit ruimtestation ook een militair karakter had, werden er ongetwijfeld ook militaire experimenten uitgevoerd. Op 21 februari 1977 voerden Viktor Gorbatko en Yury Glazkov ook een uniek experiment uit waarbij voor de eerste maal lucht van het ene uiteinde van het ruimtestation naar het andere uiteinde werd gestuurd. Alles samen werd vanuit de Sojoez ruimtecapsule ongeveer 100 kilogram aan zuurstof overgebracht naar het Saljoet 5 ruimtestation. Op 21 februari 1977 begon de bemanning uiteindelijk met hun voorbereiding van hun terugkeer waarna ze op 25 februari het Saljoet 5 ruimtestation verlieten. De twee kosmonauten landde veilig met hun Sojoez 24 terugkeercapsule nabij de stad Arkalyk in Kazachstan. Een dag nadat de Sojoez 24 terug op Aarde was, werd een kleine capsule losgekoppeld van het Saljoet 5 ruimtestation met aan boord beeldmateriaal en experimenten. Deze capsule landde vervolgens op Sovjet-grondgebied.
De Sojoez 24 crew - Foto: SpaceFacts
Einde van Saljoet 5
De vierde geplande bemande ruimtevlucht naar Saljoet 5 werd uiteindelijk geannuleerd omwille van een brandstofprobleem aan boord van het ruimtestation. Het ruimtestation had teveel brandstof verbruikt waardoor een vierde bemande ruimtemissie niet zonder gevaar zou zijn aangezien er geen vereiste baancorrecties konden worden uitgevoerd. Doordat Saljoet 5 niet kon worden voorzien van extra brandstof brandde deze ruimtemodule op 8 augustus 1977 uiteindelijk op in de atmosfeer van de Aarde. Gedurende zijn operationele bestaan maakte het Saljoet 5 ruimtestation 6 666 omwentelingen om de Aarde en legde het hierbij een afstand af van meer dan 270 409 000 kilometer. Uiteindelijk zou Saljoet 5 ook het laatste Russische militaire ruimtestation zijn. De Sovjet-Unie concludeerde dat de investeringen in bemande militaire ruimtestations te hoog opliepen en men deze middelen beter kon gebruiken voor de ontwikkeling van de tweede generatie Russische ruimtestations (Saljoet 6 en Saljoet 7).
