Problemen en ongevallen in de bemande ruimtevaart

Bemande ruimtevaart heeft niet altijd geleidt tot grote successen. Eén derde van alle bemande missies kregen ooit te maken met zware technische problemen en in 2% van alle bemande missies kwam een bemanning om het leven. Deze cijfers tonen aan dat bemande ruimtevaart een zeer risicovolle onderneming is en dat men moet blijven investeren in veiligheid en nieuwe technologieën. In dit artikel vind je een opsomming van de grootste problemen waarmee ruimtevaarders te maken kregen die in sommige gevallen fataal afliepen.

Vostok ruimteprogramma

• Vostok 5: De Vostok 5 ruimtecapsule met aan boord de kosmonaut Valery Bykovsky kwam in een veel lage baan om de Aarde terecht dan gepland waardoor deze ruimtemissie vervroegd moest worden stopgezet.
• Vostok 6: De eerste vrouwelijke kosmonaute, Valentina Tereshkova, antwoordde tijdens haar historische ruimtevlucht plots niet meer op de bevelen vanuit het vluchtleidingscentrum. Tot op de dag van vandaag is het nog steeds niet geweten of zij toen leidde aan angstaanvallen of het ging om een communicatiefout.

Sojoez ruimteprogramma

• Sojoez 1: Het zonnepaneel kon niet gebruikt worden tijdens de vlucht door een elektrische fout. Tijdens de afdaling in de atmosfeer van de Aarde en de landing naar de Aarde ging de parachute van de terugkeercapsule niet open woordoor de capsule met een snelheid van 140 kilometer per uur op de Aarde neerstortte en kosmonaut Vladimir Komarov om het leven kwam.
• Sojoez 3: Bijna alle brandstof werd verbruikt doordat met probeerde te koppelen met een andere Soyuz capsule.
• Sojoez 5: De 'service module' kon zich niet goed losmaken van de terugkeercapsule tijdens de terugkeer in de atmosfeer van de Aarde. Beide capsules braken uiteindelijk dan toch van elkaar af en de kosmonauten Boris Volynov, Aleksei Yeliseyev en Yevgeny Khrunov konden hun capsule met hitteschild op tijd draaien voor een veilige terugkeer in de dampkring van de Aarde.
• Sojoez 10: Een poging om stevig met het Russische Saljoet 1 ruimtestation te koppelen mislukte en de ruimtecapsule kon zich vervolgens niet goed losmaken van het ruimtestation. De crew zat hierdoor uren vast aan het ruimtestation en pas na tientallen keren proberen ontkoppelen, kwam de Sojoez capsule uiteindelijk toch los en kon de bemanning veilig terugkeren naar de Aarde.
• Sojoez 11: Tijdens de terugkeer in de atmosfeer deed zich plots een te hoog drukverschil voor in de terugkeercapsule. Voor de drie kosmonauten Vladislav Volkov, Viktor Patsajev en Georgi Dobrovolski kwam alle hulp te laat. Zij stierven aan de gevolgen van decompressie.
• Sojoez 15: Door een elektrische fout kon de capsule niet koppelen met ruimtestation.
• Sojoez 18-1: Tijdens de lancering werd de derde trap van de raket niet afgestoten. De crew moest een vervroegde landing uitvoeren. De terugkeercapsule kwam terecht in een bergachtig gebied nabij de Chinese grens.
• Sojoez 21: De crew van deze missie werd psychotisch, vermoedelijk door giftige gassen.
• Sojoez 23: Het koppelen met het ruimtestation mislukte en de crew bevroor bijna dood na een vervroegde landing. Ze kwamen terecht in een meer met temperaturen van -20°C en het duurde uren alvorens de capsule aan de kant kon worden gebracht en de crew kon worden gered.
• Sojoez T-10-1: Een Russische Sojoez raket explodeerde op 26 september 1983 op het lanceerplatform van de Bajkonoer lanceerbasis kort na het tot ontbranding brengen van de raketmotoren. De bemanning, Vladimir Titov en Gennady Strekalov kon op het nippertje ontkomen door een ontsnappingsraket die de ruimtecapsule weg bracht van de explosie. Dit was de eerste, en tot op heden enigste keer, dat een bemande Sojoez raket explodeerde tijdens het lanceren.

Mercury ruimteprogramma

• Mercury MR-4: Tijdens het landen op het water werd de deur van de kleine ruimtecapsule te vroeg geopend waardoor er water naar binnen liep en de capsule zonk. Astronaut, Virgil I Grissom, kon zich op het laatste moment uit de Mercury capsule begeven maar de ruimtecapsule zelf ging verloren en zakte naar de zeebodem.
• Mercury MA-7: De capsule kwam 300 kilometer van de geplande landingsplaats terecht. Een oriëntatiefout in het systeem zorgde voor dit probleem. Hierdoor bleef de Amerikaanse astronaut Scott Carpenter een tijd langer ronddobberen in zee dan gepland.
• Mercury MA-9: Tijdens deze lange ruimtemissie werd vastgesteld dat bijna alle systemen faalden aan boord van de Mercury MA-9 ruimtecapsule. De atsronaut, Gordon Cooper, voerde uiteindelijk ook een volledig manuele landing uit.

Gemini ruimteprogramma

• Gemini 4: Astronaut, Edward White, die de eerste Amerikaanse ruimtewandeling maakte, raakte bijna niet meer terug in de Gemini 4 ruimtecapsule. Door een fout in de computer kwam de ruimtecapsule ook met een veel te hoge snelheid in de atmosfeer van de Aarde terecht. Beide astronauten overleefden deze hectische missie.
• Gemini 5: Door problemen met de brandstoftank konden de geplande experimenten niet worden uitgevoerd.
• Gemini 8: Een onverwachte noodlanding moest worden gemaakt in de Stille Oceaan door een fout aan één van de motoren.
• Gemini 9: De Gemini 9 ruimtecapsule kon niet koppelen aan de Agena draagraket. Astronaut Eugene Cernan, die een ruimtewandeling maakte, raakte tijdens zijn 'uitje' enorm uitgeput en kon op het nippertje terug in zijn capsule geraken en zijn deur sluiten.

Apollo ruimteprogramma

• Apollo 1: Een plotse brand aan boord van de Apollo capsule tijdens een simulatievlucht op het lanceercomplex leidde tot de dood van de astronauten Virgil Grissom, Ed White en Roger Chaffee. De oorzaak van dit catastrofale ongeval bleek aan slechte bedrading te liggen binnenin de Apollo capsule en het gebruik van zeer brandbare stoffen en materialen.
• Apollo 11: Tijdens de laatste fase van de eerste Maanlanding bleek de computer aan boord van de LEM Maanlander het plots te begeven net voor het tuig een zachte landing moest maken op het Maanoppervlak. Gelukkig kon Neil Armstrong de Maanlander handmatig probleemloos op het oppervlak van de Maan zetten waarna de twee astronauten voor het eerst het oppervlak van onze trouwe buur konden betreden.
• Apollo 12: Door blikseminslagen werd één van de landingsmechanismen beschadigd en werd er besloten om de lancering uit te stellen.
• Apollo 13: Op hun weg naar de maan explodeerde een brandstoftank en werd de Apollo capsule zwaar beschadigd. De crew kon tijdens de terugkeer naar de aarde overleven in de LEM maanlander en gebruikte de beschadigde Apollo capsule voor de terugkeer in de atmosfeer.
• Apollo 14: Vijf pogingen werden ondernomen om te koppelen met de Maanlander, de zesde keer lukte het uiteindelijk. Later bleek dat alle elektronische systemen perfect hadden gewerkt en het ging om een menselijke fout.
• Apollo 15: Eén van de drie parachuttes opende zich niet tijdens de afdaling. Dit zorgde voor een harde landing op het water. De drie astronauten kwamen er met de schrik van af.

Skylab programma

• Skylab 2: Door het slecht uitvouwen van één van de zonnepanelen kon er geen koeling worden gebracht aan boord van het ruimtestation en moesten de astronauten een onverwachte ruimtewandeling uitvoeren om dit probleem op te lossen. Een nieuw, geïmproviseerd hitteschild werd ontvouwen en de temperatuur aan boord van het Skylab ruimtestation daalde.
• Skylab 3: Een lek in één van de motoren van de Apollo ruimtecapsule zorgde bijna voor een reddingsoperatie met een nieuwe Apollo capsule. Uiteindelijk besliste de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA toch om de ruimtecapsule vroeger dan gepland met het lek terug te laten keren naar de Aarde.
• Skylab 4: De crew negeerde verschillende NASA orders en bevelen wat ervoor zorgde dat geen enkele astronaut van deze missie ooit nog een ruimtemissie maakte.

Space Shuttle programma

• STS-5: De eerste ruimtewandeling vanuit het ruimteveer Columbia wordt uitgesteld wegens een probleem met één van de ruimtepakken.
• STS-27: Iets meer dan tachtig seconden na de start van de lancering brak een stuk af van de External Tank en botste dit met de Orbiter. Eén hitttegel werd volledig verwoest.
• STS-45: Er werd grote schade vastgesteld aan één van de vleugels van het ruimteveer Atlantis, vermoedelijk door ruimteafval of door loskomende brokstukken van de External Tank tijdens de lancering.
• STS-50: Een 20 x 10 x 1 centimeter goot gat werd geslagen in één van de hitteschilden door vermoedelijk loskomende brokstukken van de External Tank.
• STS-51-L: Door een lek in een O-ring ontstond er een brandstoflek waardoor het ruimteveer op 28 januari 1986 uit elkaar spatte tijdens het opstijgen. Alle zeven astronauten kwamen hierbij om het leven. Na een uitgebreid onderzoek bleek dat de O-ring niet was niet bestand tegen de lage temperatuur van 2 graden Celsius op het moment van de lancering.
• STS-87: Tijdens het afstoten van de External Tank werden meer dan honderd inslagen van brokstukken vastgesteld aan het hitteschild van het ruimteveer Columbia.
• STS-112: Iets meer dan dertig seconden na het opstijgen brak een 30 centimeter groot stuk af van de External Tank en kwam terecht tegen één van de Solid Rocket Boosters. Twee vluchten later zou deze zelfde situatie zich voordoen en de dood betekenen van zeven astronauten (ramp met het ruimteveer Columbia).
• STS-107: Het ruimteveer Columbia spatte op 1 februari 2003 uit elkaar tijdens de terugkeer in de atmosfeer van de Aarde door schade aan één van de vleugels dat veroorzaakt werd door stukken isolatie die van de External Tank waren losgekomen tijdens het lanceren. Zeven ruimtevaarders kwamen hierbij om het leven.