Amateur-astronomen en sterrenliefhebbers maken zich op voor de komeet C/2013 US10 (Catalina) die de komende weken in zichtbaarheid toeneemt. Zo zal deze komeet, die 'komeet Catalina' wordt genoemd, zich op 17 januari 2016 het dichtst tot de Aarde bevinden en verwacht wordt dat de komeet rond deze periode een schijnbare helderheid zal hebben van magnitude +5,5. Hierdoor zal de komeet Catalina, onder goede omstandigheden, zichtbaar zijn met een verrekijker of een kleine telescoop.
Op 31 oktober 2013 ontdekte het door NASA gefinancierde Catalina Sky Survey een object dat zich op dat moment 1,24 miljard kilometer van de Zon bevond. Dit object had toen een schijnbare helderheid van magnitude +18,5 en bleek uiteindelijk een komeet te zijn die afkomstig is uit de Oortwolk. Dit is een wolk in de buitenste regionen van ons zonnestelsel waarin zich duizenden ijskoude objecten bevinden. Voor sterrenkundigen is de observatie van de komeet Catalina belangrijk aangezien dit de eerste maal is dat deze komeet zich zo dicht bij de Zon begeeft. Astronomen vermoeden dat de komeet ongeveer een half miljoen jaar geleden als gevolg van een zwaartekrachtsverstoring door de passage van een andere ster uit die Oortwolk is geslingerd waarna het hemelobject toen aan een lange reis richting de Zon begon. De kans is dan ook groot dat de passage eenmalig zal zijn en de komeet ons zonnestelsel hierna voorgoed verlaat. Uit huidige waarnemingen heeft men al kunnen achterhalen dat deze komeet een doorsnede heeft van ongeveer twintig kilometer en een 800 000 kilometer lange plasmastaart heeft. Op een opname die amateur-astronoom Chris Schur maakte op 22 november 2015 is mooi te zien dat de komeet twee staarten heeft, een stofstaart en een plasmastaart. Op 15 november 2015 bereikte de komeet Catalina het perihelium. Dit is het punt in de baan van de komeet rond de Zon dat zich het dichtst tot onze ster bevindt. Op dat moment bevond het hemellichaam zich op een afstand van 123 miljoen kilometer van de Zon. Doordat de komeet zich steeds dichter bij de Zon begaf, werd deze ook actiever waardoor de helderheid kort na het perihelium steeg tot magnitude +6,1. Naarmate de komeet zich nu ook dichter bij de Aarde begeeft, zal de helderheid wellicht nog toenemen. Wanneer de komeet Catalina zich op 17 januari 2016 het dichtst tot de Aarde bevindt, zal de afstand nog slechts 108 miljoen kilometer bedragen. Astronomen verwachten dat de schijnbare helderheid van de komeet nog kan toenemen tot magnitude +5,5. De exacte helderheid van een komeet valt zeer moeilijk te voorspellen en zeker wanneer deze het object door het eerst het binnenste gedeelte van ons zonnestelsel induikt. Indien dit klopt, of de komeet nog helderder wordt, zal deze net iets te zwak zijn om met het blote waar te nemen. Doorheen een sterke verrekijker of een kleine telescoop zal de komeet Catalina zichtbaar als een wazige ster. In december 2015 kan de komeet aan de ochtendhemel worden teruggevonden laag boven de oostzuidoostelijke horizon in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Vanaf begin januari zal de komeet uiteindelijk 's nachts zichtbaar zijn in het sterrenbeeld Jachthonden (Canes Venatici) en vervolgens in de sterrenbeelden Grote Beer (Ursa Major) en Draak (Draco). De beste periode om de komeet Catalina waar te nemen is in de dagen rond 11 januari 2015 aangezien het object dan de hele nacht zichtbaar is.
Foto van de komeet Catalina genomen in augustus 2015 - Foto: José J. Chambó
