NASA's James Webb Space Telescope is begonnen met het bestuderen van een van de beroemdste supernovae, SN 1987A (Supernova 1987A). SN 1987A bevindt zich op 168.000 lichtjaar afstand in de Grote Magelhaense Wolk en is sinds de ontdekking in februari 1987 al bijna 40 jaar het doelwit van intensieve waarnemingen op golflengten variërend van gammastraling tot radio. Nieuwe waarnemingen door Webb's NIRCam (Near-Infrared Camera) bieden een cruciale aanwijzing voor ons begrip van hoe een supernova zich in de loop der tijd ontwikkelt tot een overblijfsel.
Op deze foto is een centrale structuur als een sleutelgat te zien. Dit centrum zit vol met klonterig gas en stof dat door de supernova-explosie is uitgestoten. Het stof is zo dicht dat zelfs het nabij-infrarood licht dat Webb detecteert er niet doorheen kan dringen, waardoor het donkere "gat" in het sleutelgat is ontstaan. Een heldere equatoriale ring omringt het binnenste sleutelgat en vormt een band rond het middel die twee zwakke armen van zandlopervormige buitenringen verbindt. De equatoriale ring, gevormd uit materiaal dat tienduizenden jaren voor de supernova-explosie werd uitgestoten, bevat heldere hete plekken die ontstonden toen de schokgolf van de supernova de ring raakte. Nu zijn er zelfs plekken buiten de ring te vinden, met diffuse emissie eromheen. Dit zijn de plekken waar de schokken van de supernova materiaal van buitenaf hebben geraakt.
Hoewel deze structuren in meer of mindere mate zijn waargenomen door NASA's Hubble- en Spitzer-ruimtetelescopen en Chandra X-ray Observatory, heeft de ongeëvenaarde gevoeligheid en ruimtelijke resolutie van Webb een nieuw kenmerk van dit supernovarestant aan het licht gebracht: kleine sikkelvormige structuren. Deze sikkels zouden deel uitmaken van de buitenste gaslagen die door de supernova-explosie naar buiten zijn geschoten. Hun helderheid kan een indicatie zijn van limb brightening, een optisch fenomeen dat optreedt als je het uitdijende materiaal in drie dimensies bekijkt. Met andere woorden, door onze kijkhoek lijkt het alsof er meer materiaal in deze twee sikkels zit dan in werkelijkheid het geval is. De hoge resolutie van deze beelden is ook opmerkelijk. Vóór Webb observeerde de nu gepensioneerde Spitzer-telescoop deze supernova in het infrarood gedurende haar hele levensduur, wat belangrijke gegevens opleverde over hoe de emissies in de loop van de tijd evolueerden. Het was echter nooit mogelijk om de supernova zo helder en gedetailleerd te observeren.
Ondanks de decennia van onderzoek sinds de ontdekking van de supernova, zijn er nog steeds een aantal mysteries, met name rondom de neutronenster die gevormd zou moeten zijn in de nasleep van de supernova-explosie. Net als Spitzer zal Webb de supernova blijven observeren. Zijn NIRSpec (Near-Infrared Spectrograph) en MIRI (Mid-Infrared Instrument) instrumenten bieden astronomen de mogelijkheid om nieuwe, betrouwbare infraroodgegevens vast te leggen en nieuwe inzichten te krijgen in de onlangs geïdentificeerde halvemaanstructuren. Verder zal Webb blijven samenwerken met Hubble, Chandra en andere observatoria om nieuwe inzichten te krijgen in het verleden en de toekomst van deze legendarische supernova.
De James Webb Space Telescope is 's werelds belangrijkste observatorium voor ruimtewetenschap. Webb lost mysteries op in ons zonnestelsel, kijkt verder naar verre werelden rond andere sterren en onderzoekt de mysterieuze structuren en oorsprong van ons universum en onze plaats daarin. Webb is een internationaal programma dat wordt geleid door NASA met zijn partners ESA (European Space Agency) en het Canadese ruimteagentschap.
Bron: NASA
