Op een kille, kristalheldere herfstavond kun je het verste object in het heelal zien zonder telescoop of verrekijker. Net ten noordoosten van het 'Grote Vierkant' in het sterrenbeeld Pegasus verschijnt het als een spilvormige mistvlek met een helder centrum. Het is het dichtstbijzijnde sterrenstelsel naast onze Melkweg, het prachtige Andromedastelsel. Het zwakke licht dat je ziet, verliet het spiraalstelsel 2,5 miljoen jaar geleden om de immense kloof in de intergalactische ruimte naar de aarde over te steken. In die tijd verscheen op aarde een van de vroegst bekende mensen, Homo habilis. Deze vroege voorouder kreeg de bijnaam “handige man” omdat hij de eerste stenen gereedschappen maakte.
Kort na de start van de wetenschappelijke activiteiten van NASA's James Webb ruimtetelescoop merkten astronomen iets onverwachts op in de gegevens: rode objecten die klein lijken aan de hemel en zich in het verre, jonge heelal bevinden. Deze intrigerende klasse van objecten, die bekend is geworden als “little red dotts” (LRD's), wordt op dit moment niet goed begrepen en roept nieuwe vragen en theorieën op over de processen die zich in het vroege heelal hebben voorgedaan. Door het uitkammen van openbaar beschikbare Webb-datasets heeft een team van astronomen onlangs een van de grootste steekproeven van LRD's tot nu toe samengesteld, die bijna allemaal bestonden gedurende de eerste 1,5 miljard jaar na de oerknal. Ze concludeerden dat een groot deel van de LRD's in hun steekproef waarschijnlijk sterrenstelsels zijn met groeiende zwarte gaten in hun centra.
Van alle onbeantwoorde vragen in de moderne wetenschap is de vraag of we alleen zijn in het heelal misschien wel de meest besproken. In een nieuw artikel wordt gekeken naar een andere manier waarop we geavanceerde beschavingen zouden kunnen ontdekken en de kern daarvan is de behoefte aan energie. Hoe geavanceerder een beschaving wordt, hoe groter de behoefte aan energie en een van de meest efficiënte manieren is volgens de huidige theorieën om de energie van een actief voedend zwart gat te benutten.
Een NASA röntgenbeeldvormer gaat naar de maan als onderdeel van NASA's Artemis-campagne, waar het de eerste wereldwijde beelden zal vastleggen van het magnetische veld dat de aarde beschermt tegen zonnestraling. Het Lunar Environment Heliospheric X-ray Imager, of LEXI, instrument is een van de 10 nuttige ladingen aan boord van de volgende maanlevering door NASA's CLPS (Commercial Lunar Payload Services) initiatief, dat niet eerder dan half januari 2025 gelanceerd zal worden vanaf het Kennedy Space Center in Florida, met de Blue Ghost Lander van Firefly Aerospace. Het instrument ondersteunt NASA's doel om te begrijpen hoe onze planeet reageert op ruimteweer, de omstandigheden in de ruimte die worden aangedreven door de zon.
NSF NOIRLab luidt het nieuwe jaar in met een schitterend sterrenstelsel dat is vastgelegd met de door het Department of Energy vervaardigde Dark Energy Camera, gemonteerd op de Amerikaanse National Science Foundation Víctor M. Blanco 4-meter telescoop op het Cerro Tololo Inter-American Observatory in Chili, een programma van NSF NOIRLab. Deze ultradiepe blik op de Antlia Cluster onthult een spectaculaire reeks van typen sterrenstelsels onder de honderden waaruit de populatie bestaat.
In 2024 bracht ruimteverkenning de wereld in vervoering. NASA's Europa Clipper begon aan zijn reis om Jupiters maan Europa te bestuderen. SpaceX's Starship bereikte zijn eerste succesvolle landing, een kritieke mijlpaal voor toekomstige diepe ruimtemissies. In 2024 bracht ruimteverkenning de wereld in vervoering. NASA's Europa Clipper begon aan zijn reis om Jupiters maan Europa te bestuderen. SpaceX's Starship bereikte zijn eerste succesvolle landing, een kritieke mijlpaal voor toekomstige diepe ruimtemissies. China haalde het nieuws met de Chang'e 6-missie, die met succes monsters terugbracht van de andere kant van de maan. Ondertussen bleef het internationale ruimtestation ISS onderdak bieden aan internationale bemanningen, waaronder privémissies zoals Axiom Mission 3. Hier is een blik op de spannendste onbemande missies die in 2025 gepland staan en die de horizon van de mensheid nog verder zullen verbreden, van de maan en Mars tot asteroïden en verder!
Uit nieuw onderzoek blijkt dat de beste theorieën van wetenschappers over de vorming van planeten wel eens niet zouden kunnen kloppen. Astronomen die een nog vormende planeet buiten ons zonnestelsel bestuderen, hebben ontdekt dat zijn chemische samenstelling niet helemaal overeenkomt met de wervelende gas- en stofschijf waaruit hij is ontstaan. Deze ontdekking vormt een uitdaging voor de standaardmodellen voor planeetvorming en impliceert dat deze misschien te simplistisch zijn, aldus de onderzoekers.
In 2017 ontdekte en bevestigde NASA het eerste interstellaire object dat ons zonnestelsel binnenkwam. Het waren geen buitenaardse wezens. Maar artist impressions van het object (genaamd 'Oumuamua, het Hawaïaanse woord voor “verkenner”) lijken wel op een buitenaards ruimteschip uit een sciencefiction roman. Dit vreemde beeld komt doordat astronomen niet goed weten hoe ze de interstellaire bezoeker moeten classificeren. Zijn snelheid en pad rond de zon komen niet overeen met een typische asteroïde, maar hij heeft ook geen heldere staart of kern (ijzige kern) die we normaal associëren met kometen. Oumuamua heeft echter grillige bewegingen die overeenkomen met het ontsnappen van gas uit zijn oppervlak. Deze 'donkere komeet' heeft astronomen sindsdien op het verkeerde been gezet.
Een van de grootste mysteries in de wetenschap, donkere energie, bestaat eigenlijk niet, volgens onderzoekers die het raadsel proberen op te lossen hoe het heelal uitdijt. De afgelopen 100 jaar hebben natuurkundigen over het algemeen aangenomen dat de kosmos in alle richtingen even hard groeit. Ze gebruikten het concept van donkere energie om onbekende fysica te verklaren die ze niet konden begrijpen, maar de omstreden theorie heeft altijd zijn problemen gehad.
NASA's recordbrekende Parker Solar Probe zal op kerstavond, 24 december 2024, zijn eigen persoonlijke records voor de nabijheid van de zon en de hoogste snelheid van een door mensen gemaakt object verpulveren wanneer het langs onze ster suist. Het is onwaarschijnlijk dat hij nog veel dichter bij de zon zal komen voor het einde van zijn missie.
De Britse astronoom William Herschel ontdekt de Saturnusmaan Mimas die werd genoemd naar een zoon van Gaia uit de Griekse mythologie. Deze maan heeft een diameter van 397 kilometer en wordt gekenmerkt door een grote inslagkrater met een doorsnede van 130 kilometer die genoemd werd naar de ontdekker van deze maan. Mimas' lage dichtheid is een aanwijzing dat de maan voor een groot deel uit bevroren water bestaat, met maar een kleine hoeveelheid gesteenten. Op 1 September 1979 vloog de Amerikaanse ruimtesonde Pioneer 11 op een afstand van 104.263 kilometer langs het oppervlak van Mimas. Foto: NASA
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerDeze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.