Mythologie
In de mythologie staat het sterrenbeeld Lier (Lyra) symbool voor het muziekinstrument dat Orfeus gebruikte. Orfeus stond ervoor bekend dat hij met zijn zang en lierspel zelfs stenen kon doen huilen en volgens de legende was deze kleine harp de eerste die ooit werd gebouwd en dit door Mercurius. Toen Orfeus vee had gestolen van Apollo kon hij deze toch bedaren door het geluid van zijn lier en als schadeloosstelling voor de diefstal gaf Orfeus de lier als geschenk aan Apollo die deze later terug gaf aan Orfeus. Een andere opmerkelijke prestatie van Orfeus met zijn lier was dat hij de koning van de onderwereld Hades kon overhalen hem zijn vrouw terug te schenken doordat Orfeus muziek Hades zo raakte. Toen Hades besloot de vrouw van Orfeus terug te halen uit de onderwereld maakte Orfeus de afspraak met Hades dat hij tijdens haar terugreis niet naar haar mocht omkijken maar Orfeus kon de verleiding niet weerstaan waardoor hij de afspraak schond en hierdoor zijn vrouw voor eeuwig verloor.
Waar en wanneer vind ik de Lier aan de sterrenhemel?
Het sterrenbeeld Lier (Lyra) is een oud en klein sterrenbeeld waarvan zijn helderste ster, Wega, deel uitmaakt van de bekende punten die samen de Zomerdriehoek vormen. Dit sterrenbeeld kan worden terug gevonden aan de noordelijke sterrenhemel wanneer men 20 graden naar het zuidwesten kijkt vanaf de ster Deneb die één van de helderste sterren is uit het sterrenbeeld Zwaan. De helderste ster die men daar aantreft, is de ster Wega. Rond deze ster bevindt zich het kleine sterrenbeeld Lier (Lyra) dat vooral het best te zien is tijdens de warme zomermaanden. Begin juli, rond middernacht, zal dit sterrenbeeld het zenit passeren en tijdens de herfstmaanden zal dit sterrenbeeld verdwijnen aan de noordwestelijke horizon. In grootte is Lyra het 52ste sterrenbeeld.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Zwaan (Cygnus)
- Draak (Draco)
- Vosje (Vulpecula)
- Hercules
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Het sterrenbeeld Lier (Lyra) wordt gevormd door een zestal sterren. De helderste ster is Alpha Lyrae en deze ster kennen we ook onder de naam 'Wega'. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 0,03 waardoor dit meteen ook een de op één na helderste ster is aan de noordelijke sterrenhemel en de vijfde helderste ster aan de hemel. Wega bevindt zich op een afstand van 25 lichtjaar van onze ster, de Zon, en heeft een massa van 2,1 maal de massa van de Zon. Wega is na de Zon de eerste gefotografeerde ster en ook de eerste ster waarvan het spectrum van werd opgenomen. Die eerste foto werd gemaakt op 17 juli 1850 door de Amerikanen William Bond en John Whipple van de Harvard Sterrenwacht in de Verenigde Staten. De tweede helderste ster in dit sterrenbeeld is Gamma Lyrae. Deze ster kennen we ook onder de naam 'Sulafat' en heeft een visuele helderheid van magnitude 3,3. Sulafat bevindt zich op een afstand van ongeveer 620 lichtjaar van de Zon.
Welke andere objecten zijn er te vinden in de Lier?
Ondanks het feit dat dit een vrij klein sterrenbeeld is, is dit zeer geliefd onder amateur-astronomen aangezien we hier een prachtige planetaire nevel kunnen terugvinden. Zo behoort Messier 57 tot één van de mooiste deep-sky objecten van de noordelijke sterrenhemel en net als alle andere planetaire nevels is dit ook een restant van een ster zoals onze eigen ster, de zon. Messier 75, ook gekend als de 'Ringnevel', heeft een visuele helderheid van magnitude 8,8 en zelfs met een kleine telescoop is onder goede omstandigheden de ringstructuur al goed te zien. Deze nevel bevindt zich op een afstand van ongeveer 2 300 lichtjaar van ons en is 6 000 tot 8 000 jaar geleden ontstaan. De centrale ster in deze planetaire nevel is niet veel groter dan een aarde-achtige planeet die 50 tot 100 maal helderder is dan onze zon. In het sterrenbeeld Lier (Lyra) kunnen we ook de mooie bolvormige sterrenhoop Messier 56 terugvinden. Deze bolhoop heeft een visuele helderheid van magnitude 8,3 en een schijnbare grootte van 9 boogminuten. Messier 56 bevindt zich op een afstand van 32 900 lichtjaar van ons. Deze bolhoop is ook één van Charles Messiers eigen ontdekkingen. In het sterrenbeeld Lier (Lyra) kunnen we ook het onregelmatig sterrenstelsel NGC 6745 waarnemen. Dit sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 206 miljoen lichtjaar en heeft een visuele helderheid van magnitude 13,3 waardoor dit dit enkel met grotere telescopen zichtbaar is. NGC 6745 bestaat eigenlijk uit drie verschillende sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn gekomen.
De indrukwekkende Ringnevel (Messier 57) - Foto: NASA
Messier 56 - Foto: NASA
