Aan boord van de twee legendarische en onvermoeibare Voyager ruimtetuigen bevinden zich twee heel bijzondere grammofoonplaten. De twee gouden platen bevatten geluiden en beelden die het leven op Aarde zo goed mogelijk moeten weergeven. Beide platen zijn bedoeld als boodschap aan buitenaardse levensvormen en staan symbool voor het begin van ‘interstellaire communicatie’.
Tijdcapsule
Toen de twee Amerikaanse Voyager ruimtetuigen in 1977 gelanceerd werden, wist men dat beide ruimtesondes enkele decennia later, indien alles probleemloos zou verlopen, het zonnestelsel zouden verlaten. Hoewel het reisdoel van de Voyagers niet specifiek gericht was op een bepaalde ster besloot men toch een boodschap mee te geven met beide ruimtetuigen aangezien de Voyagers het derde en vierde, door de mens gebouwde, object zijn die zullen ontsnappen aan de zwaartekracht van de Zon. De eerste twee ruimtetuigen die de Voyagers voorgingen, Pioneer 10 en 11, werden in 1972 en 1973 gelanceerd en werden eveneens uitgerust met een boodschap in de vorm van kleine metalen plaquettes. Aangezien op de Pioneer plaquettes enkel de identificatie van de tijd en plaats van herkomst af te lezen is, wou de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA voor de Voyager Golden Records een veelomvattender en beter bericht. Het bericht moest een soort van ‘tijdcapsule’ worden waarmee het verhaal van de mens op Aarde voor buitenaards leven duidelijk moest worden. Uiteindelijk werd gekozen voor twee grammofoonplaten met daarop afbeeldingen en audio die vervaardigd zijn uit verguld koper en een beschermhoes hebben van verguld aluminium.
Begroetingen en klassieke muziek
Net als bij de Pioneer plaquettes werd opnieuw de Amerikaanse populaire astronoom en kosmoloog Carl Sagan betrokken bij het Voyager Golden Record project. Sagan was immers de man die enkele jaren eerder op het idee was gekomen om de twee Pioneer ruimtetuigen uit te rusten met een metalen plaat waarop een boodschap zou staan. De inhoud voor de Voyager Golden Record platen werd uiteindelijk voor NASA geselecteerd door een commissie die voorgezeten werd door Carl Sagan. De commissie verzamelde 116 afbeeldingen en verschillende geluiden uit de natuur zoals geluiden van de wind, bliksem, water, dieren en vogels. Daarnaast voegden zij ook muzikale selecties toe die afkomstig waren van verschillende culturen en tijdperken, afgedrukte berichten van President Jimmy Carter en Secretaris-Generaal Kurt Waldheim van de Verenigde Naties en gesproken begroetingen van aardbewoners in 55 talen. Zo beginnen de gesproken begroetingen met het Akkadisch (taal die 6 000 jaar geleden gesproken werd) en eindigt het met Wu (een modern Chinees dialect). Ook bevindt er zich een begroeting in het Nederlands op de platen die klinkt als volgt: “Hartelijke groeten aan iedereen”. Onder de muzikale selecties bevinden zich ook klassieke fragmenten uit Brandenburgs Concert No. 2 in F van Johann Sebastian Bach, de Vijfde Symfonie en Strijkkwartet No. 13 van Beethoven en Die Zauberflöte van Wolfgang Amadeus Mozart. Ook liederen afkomstig van bepaalde culturen van bij de Aboriginals, de Navajo Indianen en uit Peru werden op de twee grammofoonplaten opgenomen. Alles samen werd er een 90-minuten durende selectie gemaakt van muziek die afkomstig is van verschillende culturen. In tegenstelling tot bij de Pioneer plaquettes werden er op de Voyager Golden Records geen afbeeldingen van een naakte man en een naakte vrouw geplaatst. NASA had hier veel kritiek over gekregen en koos er daarom voor om enkel een silhouet van een man en een vrouw mee te sturen. De afbeeldingen werden uiteindelijk analoog opgeslagen op de grammofoonplaten en de rest van de opnamen was in audio. De titel van de twee grammofoonplaten is ‘The Sounds of Earth’. Op de beschermhoezen van de twee platen werd een soort van handleiding aangebracht in de vorm van symbolen. Deze boodschap moet intelligent buitenaards leven helpen wanneer ze de platen vinden.
Waar bevinden de grammofoonplaten zich nu?
Eind de jaren ’70 en begin de jaren ’80 stonden de vier grote buitenplaneten van ons zonnestelsel relatief dicht bij elkaar. Dit was dan ook de belangrijkste reden waarom de Verenigde Staten de twee Voyagers richting deze planeten stuurde aangezien een dergelijke samenstand maar eens om de 76 jaar plaats vindt. Gedurende hun missie verzamelden de twee ruimtetuigen een schat aan informatie waar wetenschappers vandaag de dag nog steeds zoet mee zijn. Inmiddels hebben Voyager 1 en Voyager 2 de verste planeet uit ons zonnestelsel, Neptunus, al vele jaren achter zich gelaten en zijn zij goed op weg om ons zonnestelsel voor altijd te verlaten. In juli 2012 bevond de 722 kilogram zware Voyager 1, die zich het verst van ons bevindt, zich maar liefst 121 Astronomische Eenheden (18,2 miljard kilometer) van de Aarde. De snelheid ten opzichte van de zon bedraagt op dit moment 61 452 kilometer per uur. Het ruimtetuig bevindt zich al zo ver weg van de Aarde dat dataverkeer een vertraging heeft van 33 uur en zonlicht maar liefst zestien uur nodig heeft om tot bij het ruimtetuig te geraken. NASA hoeft zich echter geen zorgen te maken om het zwakke zonlicht want de twee Voyagers werden elk uitgerust met een thermo-elektrische radio-isotopengenerator (RTG) die het best kan omschreven worden als een ‘nucleaire batterij’ die nog tot 2025 energie levert. Wetenschappers vermoeden dat Voyager 1 in 2013 als eerste ruimtetuig ons zonnestelsel definitief zal verlaten. Indien Voyager 1 niets overkomt, zal de ruimtesonde over 40 000 jaar aankomen in de buurt van de ster Gliese 445 die zich in het sterrenbeeld Giraffe bevindt. Voyager 2 bereikte op 7 november 2012 als derde ruimtesonde ooit de mijlpaal van 100 Astronomische Eenheden (14,5 miljard kilometer). Met een snelheid van 55 570 kilometer per uur begeeft deze sonde zich doorheen de buitenste grenzen van ons zonnestelsel. Indien Voyager 2 zich richting de dichtste ster bij de Zon zou begeven, Proxima Centauri, zou deze er nog 81 438 jaar moeten over doen. Voyager 2 begeeft zich in de richting van de ster Ross 248 in het sterrenbeeld Andromeda. Zowel Voyager 1 alsook Voyager 2 zullen zich over 40 000 jaar uiteindelijk op een afstand van minder dan 1,7 lichtjaar bevinden van de sterren Gliese 445 en Ross 248.
Scepticisme
Ondanks de grote symbolische boodschap die achter de gouden Voyager-grammofoonplaten schuilt, stellen velen zich toch vragen bij deze ‘boodschap’. De belangrijkste vraag die gesteld wordt, en misschien ook wel terecht, is of beide platen wel ooit in ‘handen’ gaan geraken van intelligent buitenaards leven. En indien dit toch gebeurd, stelt zich een tweede grote vraag: zal men in staat kunnen zijn om de informatie van de grammofoonplaten te kunnen ‘lezen’? Stel dat men dit weldegelijk kan, blijft enkel de vraag over wanneer dit ooit zal gebeuren? Beide grammofoonplaten hebben een geschatte levensduur van 1 miljard jaar. Volgens onderzoekers zal het echter nog miljoenen jaren duren eer de twee platen zouden onderschept worden door buitenaards leven. Maar ondanks al deze sceptische vragen zien velen de twee grammofoonplaten als een vorm van ‘nalatenschap’ van de mensheid. Zo zien velen de Voyager Golden Records als een erfenis van de mensheid aangezien niemand kan voorspellen of we binnen 40 000 jaar, wanneer Voyager 1 aankomt bij Gliese 445, nog bestaan en indien wel we dan nog muziek kennen die gemaakt werd door Bach, Beethoven of Mozart.
