Hoe zit dat nu eigenlijk met Komeet ISON? Wordt dit nu de 'komeet van de eeuw' of wordt het eerder een flop? Ondanks het feit dat velen er van uitgaan dat deze komeet in december en januari voor spektakel gaat zorgen, zijn sommigen er nu al van overtuigd dat deze komeet niets meer is dan een overroepen hype. In dit artikel zetten we de feiten op een rijtje.
Komeet van de eeuw
Komeet C/2012 S1 ISON, ook bekend als 'sungrazing comet', werd op 2 september 2012 ontdekt met behulp van een 40 centimeter telescoop door de Russische astronomen Vitaly Nevsky en Artyom Novichonok die op dat moment de verre uithoeken van de sterrenbeelden Tweelingen en Kreeft onderzochten. De ontdekking werd vervolgens op 24 september 2012 aangekondigd door het Minor Planet Center waardoor de ontdekking officeel werd. Astronomen vermoeden dat komeet ISON afkomstig is uit de zogeheten 'Oortwolk' en een diameter heeft van ongeveer vijf kilometer. De naam 'ISON' verwijst naar het 'International Scientific Optical Network' doordat de komeet met één van de telescopen van dit netwerk werd ontdekt. Nadat sterrenkundigen de baan van deze komeet in kaart hadden gebracht, kwam men tot de vaststelling dat komeet ISON op 28 november 2013 zijn dichtste punt tot de Zon zal bereiken. Op die dag zal dit hemelobject op een afstand van 1 800 000 kilometer van het centrum van de Zon vliegen (1 100 000 kilometer van het oppervlak van de Zon). Na de periheliumpassage zou komeet ISON op een afstand van ongeveer 60 miljoen kilometer van de Aarde vliegen. Astronomen van over de hele wereld stelden meteen hoge verwachtingen bij deze komeet en zijn passage kangs de Zon waardoor deze al gauw de bijnaam 'komeet van de eeuw' kreeg. Toen de twee Russische astronomen de komeet voor het eerst hadden waargenomen, bedroeg de schijnbare magnitude van dit object ongeveer 18,8 en bevond de komeet zich op een afstand van 965 000 000 kilometer van de Zon. Op dat moment veel te zwak om de komeet met het blote oog te kunnen waarnemen. Indien de voorspellingen juist zijn en de komeet zijn passage langs de Zon overleeft, zou deze eind 2013 bijzonder helder kunnen worden. Sommigen beweren dat komeet ISON helderder zou kunnen worden zijn dan de planeet Venus.
Zichtbaar met het blote oog?
Indien komeet ISON dezelfde baan volgt als de meeste kometen, zal deze sterk in helderheid toenemen naarmate het hemellichaam dichter bij de Zon komt. Toch blijft het voorspellen van de exacte helderheid van een komeet een zeer moeilijke opgave. Eind augustus bevond de komeet zich achter de Zon (gezien vanaf de Aarde) en als gevolg daarvan was komeet ISON een tijd lang niet waarneembaar. Amateur-astronoom Bruce Gary slaagde er uiteindelijk in om de komeet op 4 september 2013 te fotograferen exact op de voorspelde locatie. Gary schatte de helderheid op het moment van de waarneming op magnitude 14,3, wat in de lijn van de verwachtingen ligt. Indien dit weldegelijk komeet ISON is, lijkt het erop dat de komeet nog steeds op koers ligt en nog niet is uit elkaar gevallen. Een bijzonder moment voor veel sterrenkundigen en wetenschappers wordt de passage van komeet ISON langs de planeet Mars. Begin oktober 2013 doorkruist de komeet namenlijk het sterrenbeeld Leeuw, ter hoogte van de ster Regulus, terwijl op dat moment ook de planeet Mars in dit sterrenbeeld te zien is. Komeet ISON zal op een afstand van ongeveer 10 000 000 kilometer langs de planeet Mars vliegen. Ruimtesondes en rovers om en op Mars worden dan ook volop klaargemaakt om deze passage waar te nemen. Indien komeet ISON intact blijft, moet deze volgens sterrenkundigen eind november opvallend helderder worden. Doordat de komeet zich dan zeer dicht bij de Zon bevindt, zal het echter nog steeds moeilijk zijn om deze waar te nemen. Verwacht wordt dat komeet ISON in december overal op Aarde zichtbaar zal zijn met het blote oog.
Zo zag komeet ISON er uit op 29 augustus 2013.
Wordt de komeet een flop?
Toch is niet iedereen er van overtuigd dat komeet ISON voor spektakel gaat zorgen. Zo beweert Ignacio Ferrin, een kometenexpert verbonden aan de Universiteit van Antioquia in Medellín in Colombia, dat deze komeet wellicht een flop wordt. Ferrin baseert zich op het feit dat komeet sinds januari 2013 amper toegenomen is in helderheid. De oorzaak hiervan zou te wijten zijn aan het feit dat deze komeet mogelijk weinig ijs bevat. Bij komeet C/2002 O4 Hönig zagen astronomen een vergelijkbare situatie. Komeet C/2002 O4 Hönig desintegreerde na verloop van tijd en iets soortgelijks zou volgens de kometenexpert ook wel eens kunnen plaatsvinden met komeet ISON. Ferrin stelt zich ook de vraag of komeet ISON de nauwe passage langs de Zon zal overleven. Zo bestaat de kans dat de komeet door de extreme hitte en zwaartekracht van onze ster uit elkaar valt waardoor deze veel minder zichtbaar zou zijn.
Hoogdagen voor amateur-astronomen en sterrenwachten
Of de komeet nu de 'komeet van de eeuw' wordt of niet, toch zal deze door duizenden amateur-astronomen op Aarde worden waargenomen. Ook tal van sterrenkundige verenigingen en publieke sterrenwachten tellen af naar het moment dat komeet ISON in helderheid zal toenemen. Om de komeet ISON in de beste omstandigheden te kunnen zien, legt Volkssterrenwacht Urania uit Hove eind november of begin december 2013 een vliegtuig in voor een speciale komeetvlucht. Het vliegtuig zal boven de wolken en eventuele nevel en mist vliegen, op een hoogte van 10 kilometer. De komeet zal door de lage stand aan de hemel optimaal zichtbaar zijn door de vliegtuigraampjes. Andere Volkssterrenwachten zullen ongetwijfeld ook publieke waarneemactiviteiten organiseren zodat het grote publiek kennis kan maken met komeet ISON. Ook Spacepage zal de verdere ontwikkelingen van komeet ISON op de voet volgen.
