Om de 25e verjaardag van de lancering te vieren, geeft NASA's Chandra X-ray Observatory 25 nooit eerder vertoonde beelden vrij van een breed scala aan kosmische objecten. Deze beelden, die allemaal gegevens van Chandra bevatten, laten zien hoe de röntgenastronomie alle hoeken van het heelal verkent. Door röntgenstraling van Chandra te combineren met andere observatoria in de ruimte en met telescopen op de grond, zoals bij veel van deze beelden het geval is, kunnen astronomen de grootste vragen beantwoorden en lang bestaande mysteries in de kosmos onderzoeken.
Op 23 juli 1999 werd het Amerikaanse ruimteveer Columbia in een baan om de aarde gelanceerd met Chandra aan boord, op dat moment de zwaarste lading die ooit door het ruimteveer was vervoerd. Met commandant Eileen Collins aan het roer brachten de astronauten aan boord van Columbia Chandra met succes in zijn uiterst elliptische baan, die hem bijna een derde van de afstand tot de maan brengt. “Een kwart eeuw lang heeft Chandra de ene verbazingwekkende ontdekking na de andere gedaan”, zegt Pat Slane, directeur van het Chandra X-ray Center bij het Smithsonian Astrophysical Observatory in Cambridge, Massachusetts. “Astronomen hebben Chandra gebruikt om mysteries te onderzoeken waar we nog niets vanaf wisten toen we de telescoop bouwden, zoals exoplaneten en donkere energie.
Meer info over de 25 nieuwe foto's: https://www.chandra.si.edu/photo/2024/25th/
Röntgenstraling is een bijzonder indringend type licht dat extreem hete objecten en zeer energieke fysische processen onthult. Veel fascinerende gebieden in de ruimte gloeien sterk op in röntgenstraling, zoals de brokstukken van ontplofte sterren en materiaal dat rond zwarte gaten wervelt. Sterren, sterrenstelsels en zelfs planeten zenden ook röntgenstraling uit die met Chandra kan worden bestudeerd. “Chandra is een groot succesverhaal voor de mensheid en haar streven naar kennis”, zegt Andrew Schnell, waarnemend projectmanager van NASA's Chandra X-ray Observatory op het Marshall Space Flight Center in Huntsville, Alabama. “De ongelooflijke prestaties van Chandra zijn mogelijk gemaakt door het harde werk en de toewijding van het team.”
De nieuwe reeks beelden is een greep uit de bijna 25.000 waarnemingen die Chandra in de loop van zijn kwart eeuw in de ruimte heeft gedaan. In 1976 stelden Riccardo Giacconi en Harvey Tananbaum de NASA voor het eerst de missie voor die ooit Chandra zou worden. Uiteindelijk werd Chandra geselecteerd om een van NASA's “Grote Observatoria” te worden, samen met de Hubble ruimtetelescoop en het nu gepensioneerde Compton Gamma Ray Observatorium en de Spitzer ruimtetelescoop, die elk naar verschillende soorten licht kijken. In 2002 kreeg Giacconi de Nobelprijs voor Natuurkunde “voor zijn baanbrekende bijdragen aan de astrofysica, die hebben geleid tot de ontdekking van kosmische röntgenbronnen”, waarmee hij de basis legde voor de ontwikkeling en lancering van Chandra.
Foto: NASA/SAO/CXC
Vandaag de dag gebruiken astronomen de gegevens van Chandra nog steeds in combinatie met andere krachtige telescopen, waaronder de James Webb ruimtetelescoop van NASA, IXPE (Imaging X-ray Polarimetry Explorer) en vele andere. In het afgelopen jaar heeft het werk van Chandra met Webb bijvoorbeeld geleid tot de ontdekking van bewijs voor twee van de meest afgelegen zwarte gaten die ooit zijn gezien (hier en hier gerapporteerd), en het werk met IXPE heeft de “botten” van een spookachtige kosmische hand onthuld bij het bestuderen van een röntgennevel die door een pulsar is gecreëerd.
Chandra wetenschap heeft geleid tot meer dan 700 PhD's en heeft een gevarieerde talentenpool ondersteund van meer dan 3.500 studenten en afgestudeerden, ongeveer 1.700 postdocs en meer dan 5.000 unieke hoofdonderzoekers in de VS en wereldwijd. De vraag naar de telescoop is gedurende de hele missie constant extreem hoog geweest en slechts ongeveer 20% van de gevraagde waarneemtijd kon worden goedgekeurd. Wetenschappers hebben meer dan 10.000 collegiaal getoetste en geaccepteerde artikelen geschreven op basis van Chandra-gegevens, met bijna een half miljoen citaties, waardoor het een van de meest productieve NASA-missies in de astrofysica is.
“Namens de STS-93 bemanning zijn we enorm trots op het Chandra X-ray Observatory en het briljante team dat deze astronomische schat heeft gebouwd en gelanceerd,” zei Eileen Collins, commandant van de spaces huttle Columbia missie die Chandra in 1999 de ruimte in bracht. “De ontdekkingen van Chandra hebben ons de afgelopen 25 jaar voortdurend verbaasd en geïmponeerd.”
NASA's Marshall Space Flight Center beheert het Chandra programma. Het Smithsonian Astrophysical Observatory's Chandra X-ray Center beheert de wetenschap vanuit Cambridge, Massachusetts en de vluchtoperaties vanuit Burlington, Massachusetts. Northrop Grumman in Redondo Beach, Californië was de hoofdaannemer voor het ruimtevaartuig.
Bron: NASA
