Tijdens een ceremonie in Garching bei München in Duitsland heeft ESO op 25 mei 2016 het contract ondertekend met het ACe Consortium – bestaande uit Astaldi, Cimolai en de geselecteerde onderaannemer EIE Group – voor de bouw van de koepel en telescoopstructuur van de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Dit is het grootste contract dat ooit door ESO is gegund en tevens het grootste contract in de geschiedenis van de astronomie op vaste grond. Bij deze gelegenheid is tevens het bouwontwerp van de E-ELT onthuld. De bouw van de koepel en de telescoopstructuur gaat nu van start.
De European Extremely Large Telescope (E-ELT), die een hoofdspiegel krijgt met een middellijn van 39 meter, zal de grootste optische/nabij-infrarood telescoop ter wereld worden: letterlijk het grootste ‘oog’ op de hemel. Hij wordt gebouwd in het noorden van Chili, op een locatie die al bouwrijp is gemaakt. Het contract voor de bouw van de koepel en structuur van de telescoop werd ondertekend door ESO’s directeur-generaal, Tim de Zeeuw, de bestuursvoorzitter van Astaldi, Paolo Astaldi, en de bestuursvoorzitter van Cimolai, Luigi Cimolai. Tot groot genoegen van ESO was ook de Italiaanse minister van Onderwijs, Universiteiten en Onderzoek, H.E. Stefania Giannini, bij de ceremonie aanwezig, evenals de Italiaanse consul-generaal in München, Renato Cianfarani, de voorzitter van de ESO Raad, Patrick Roche en de Italiaanse afgevaardigden van de ESO Raad, Nicolò D’Amico (die ook bewindvoerder is van INAF) en Matteo Pardo, wetenschappelijk attaché van de ambassade van Italië in Berlijn. Tevens aanwezig waren de bestuursvoorzitter van EIE, Gianpietro Marchiori, en andere gasten en vertegenwoordigers van het consortium.
Het contract behelst ontwerp, fabricage, transport, bouw, assemblage ter plekke en verificatie van de koepel en telescoopstructuur. Met het contract is een bedrag van ongeveer 400 miljoen euro gemoeid – het grootste contract dat ooit door ESO is gegund en tevens het grootste contract in de geschiedenis van de astronomie op vaste grond. Met de koepel en telescoopstructuur van de E-ELT betreedt de telescooptechniek onbekend terrein. Het contract omvat niet alleen de enorme, 85 meter brede, draaiende koepel, die een totaalgewicht van ongeveer 5000 ton heeft, maar ook de ophanging en buisstructuur, met een bewegend totaalgewicht van meer dan 3000 ton. Deze beide componenten zijn verreweg de grootste die ooit voor een optische/infrarood telescoop zijn gebouwd – al hun voorgangers verbleken daarbij. De koepel is bijna 80 meter hoog en heeft een grondoppervlak dat vergelijkbaar is met dat van een voetbalstadion. De E-ELT wordt gebouwd op Cerro Armazones, een 3000 meter hoge piek op ongeveer twintig kilometer van de ESO-sterrenwacht op Paranal. De toegangsweg en het afvlakken van de top zijn al voltooid en naar verwachting zullen de werkzaamheden aan de koepel ter plaatse in 2017 beginnen. Tim de Zeeuw, directeur-generaal van ESO, zei: ‘De E-ELT zal ontdekkingen doen waar we ons nog geen voorstelling van kunnen maken, en mensen over de hele wereld ertoe aanzetten om over wetenschap, technologie en onze plaats in het heelal na te denken. Met de ondertekening van vandaag is de verwezenlijking van de E-ELT in 2024 een beslissende stap dichterbij gekomen.’
Paolo Astaldi, bestuursvoorzitter van Astaldi, voegde daaraan toe: ‘Dit project is werkelijk visionair, zowel in astronomisch als in bouwtechnisch opzicht. Astaldi en onze projectpartners Cimolai en EIE Group zijn uitermate trots om door ESO te zijn uitgekozen om hun droombeeld werkelijkheid te maken. Astaldi staat bekend om zijn eersteklas technische vaardigheden, gedegen constructiekwaliteiten en sterke uitvoering, en we zullen al onze deskundigheid in dit project steken. Het is opwindend om een contract van zulke astronomische ambities te mogen ondertekenen.’ Luigi Cimolai, bestuursvoorzitter van Cimolai, zei: ‘We zijn vereerd en dankbaar dat ons bedrijf in de gelegen wordt gesteld om deel te nemen aan deze technisch geavanceerde astronomische uitdaging. De European Extremely Large Telescope stelt hoge eisen aan ontwikkeling en constructie, en ik geloof dat dit zeker eraan zal bijdragen dat we onze vaardigheden op het gebied van steeds complexere projecten kunnen vergroten.
Ook veel andere aspecten van de bouw van de E-ELT vorderen in rasse schreden. ESO heeft al overeenkomsten getekend voor de constructie van de instrumenten van de eerste generatie, MICADO, HARMONI en METIS, en voor het adaptieve optische systeem MAORY. In de nabije toekomst zullen ook de contracten voor de enorme secundaire spiegel van de telescoop worden getekend. Het licht-opvangende oppervlak van de E-ELT zal groter zijn dan dat van alle bestaande optische onderzoekstelescopen bij elkaar en zijn adaptieve optische systeem zal opnamen afleveren die op gelijke golflengte ongeveer 15 keer scherper zijn dan die van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA en ESA. Het project biedt talrijke mogelijkheden voor technologische en bouwtechnische spif-offs, technologie-overdracht en verdere technologische contracten. Het nieuwe verdrag toont aan dat de E-ELT een stuwende kracht kan zijn voor economische ontwikkeling, en ondernemingen in de ESO-lidstaten de gelegenheid biedt om leiding te geven aan grote internationale projecten.
