De eerste satellieten van een Chinese breedbandinternet satellietconstellatie zijn aanzienlijk helderder dan die van westerse systemen, wat een nieuwe uitdaging vormt voor astronomen. In een artikel dat 30 september 2024 op de arXiv preprint server is geplaatst, doet een groep sterrenkundigen verslag van waarnemingen aan een set van 18 Qianfan (Chinees voor 'Duizend zeilen') satellieten die in augustus 2024 zijn gelanceerd. De satellieten zijn de eerste van een constellatie die uiteindelijk uit meer dan 14.000 satellieten kan bestaan.
Uit het onderzoek bleek dat de helderheid van de satellieten varieert van magnitude 8 als ze laag aan de hemel staan tot magnitude 4 als ze bijna boven de horizon staan. Dat maakt de satellieten op die grotere hoogten helder genoeg om met het blote oog gezien te worden, dat objecten tot magnitude 6 aan de donkere hemel kan zien, en ruim boven de grens van magnitude 7 die door professionele astronomen wordt aanbevolen om interferentie met grote observatoria op de grond te beperken. “Qianfan satellieten zijn helderder dan magnitude 6, behalve wanneer ze op lage hoogtes aan de hemel worden waargenomen”, schrijven de astronomen in het artikel. “Ze zullen dus een negatieve invloed hebben op professionele en amateur astronomische activiteiten, tenzij de exploitanten hun helderheid verminderen.”
Het onderzoek analyseerde de verandering in helderheid van de satellieten als functie van de hoogte en ontdekte dat dit goed paste bij een model met een grote flat-panel antenne die naar de aarde gericht is en een zonnepaneel dat van de aarde af wijst. Dat kwam overeen met de beperkte openbare informatie over het ontwerp van de satelliet. Het artikel voegde eraan toe dat er geen bewijs was dat de satellieten maatregelen zoals spiegels bevatten om het licht van de aarde weg te reflecteren, zoals SpaceX heeft gedaan op de Starlink satellieten. De astronomen die betrokken waren bij het onderzoek, van wie sommigen verbonden zijn aan het Centre for the Protection of Dark and Quiet Skies from Satellite Constellation Interference (CPS) van de International Astronautical Union, zeiden dat ze het onderzoek hebben gedaan om het bewustzijn te vergroten en hopen veranderingen aan te brengen in het ontwerp van latere Qianfan satellieten.
“SpaceX heeft wijzigingen aangebracht in het ontwerp van hun Starlink-satellieten omdat vroege waarnemingen aantoonden dat hun Generation 1-satellieten invloed zouden hebben op de astronomie. Dat is onze motivatie voor het rapporteren van vroege resultaten voor Qianfan,” schreven ze. Latere Starlink satellieten benaderen nu de magnitude 7 aanbeveling van CPS. Het is onduidelijk of en hoe Shanghai Spacecom Satellite Technology, de ontwikkelaar van de Qianfan satellieten, op het onderzoek zal reageren. Een woordvoerder van CPS antwoordde 3 oktober niet op vragen of het centrum contact heeft gehad met de Chinese industrie of overheidsfunctionarissen over de helderheid van de satellieten.
Tijdens een bijeenkomst van de American Astronomical Society in januari zeiden vertegenwoordigers van CPS dat hun contacten met China beperkt waren, voornamelijk tijdens bijeenkomsten van het VN-comité voor vreedzaam gebruik van de kosmische ruimte. De Qianfan satellieten zijn slechts enkele van de nieuwste uitdagingen waar astronomen mee te maken hebben. AST SpaceMobile kondigde 4 oktober aan dat het de grote phased array antenne had geplaatst op de eerste van vijf BlueBird satellieten die 12 september zijn gelanceerd om direct-to-device diensten te leveren. De antenne, met een oppervlakte van ongeveer 65 vierkante meter, is een van de grootste commerciële antennes in een baan om de aarde en door zijn grootte hebben astronomen zich zorgen gemaakt over de helderheid.
Ondertussen hebben radioastronomen melding gemaakt van interferentie op lage frequenties van Starlink-satellieten. In een onderzoek dat in september werd gepubliceerd en gebaseerd was op gegevens die verzameld waren door de Low Frequency Array (LOFAR) radiotelescoop, werd ontdekt dat Starlink “v2 mini” satellieten signalen produceerden die veel sterker waren dan astronomische bronnen. De emissies, gevonden in verschillende banden tussen 56 en 161 megahertz, waren niet gekoppeld aan de breedband payloads op die satellieten, die op veel hogere frequenties werken, maar zijn waarschijnlijk onbedoelde emissies van de elektronica van ruimtevaartuigen.
“De mensheid nadert duidelijk een kritisch punt waarop we actie moeten ondernemen om ons luchtruim te behouden als venster om het heelal vanaf de aarde te verkennen. Satellietbedrijven zijn niet geïnteresseerd in het produceren van deze onbedoelde straling, dus het minimaliseren ervan zou ook een prioriteit moeten zijn in hun duurzame ruimtevaartbeleid,” zei Federico Di Vruno, spectrumbeheerder van de Square Kilometer Array Observatory en mededirecteur van CPS, in een verklaring. “Starlink is niet de enige grote speler in LEO, maar ze hebben de kans om hier de standaard te zetten.”
Bron: SpaceNews.com
