De eerste Amerikaanse Vulcan centaur raket heeft op maandag 8 januari 2024 met succes de private maanlander Peregrine in de ruimte gebracht. Om 08u18 Belgische tijd vertrok de 61 meter hoge Vulcan Centaur raket vanop het Cape Canaveral lanceercomplex in Florida waarna de tweede rakettrap 50 minuten na lift-off de Peregrine maanlander uitzette in de ruimte. Indien alles verloopt zoals voorzien moet Peregrine op 23 februari 2024 landen op het maanoppervlak.
Eerste geslaagde lancering
De Peregrine maanlander moest in de ruimte gebracht worden met behulp van een nieuwe Amerikaanse Vulcan Centaur. Deze nieuwe draagraket werd ontwikkeld en gebouwd door het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf United Launch Alliance (ULA) en moet in de nabije toekomst de bestaande Atlas V en Delta IV raketten vervangen om te kunnen concurreren met bedrijven als SpaceX. De Vulcan Centaur combineert technieken van beide voorgangers met nieuwe technieken. Deze nieuwe raket is ook de eerste door ULA zelf ontwikkelde raket sinds de oprichting van dat bedrijf, door de fusie van de raketbouw-en-lanceerafdelingen van Boeing en Lockheed Martin in 2006. De Vulcan Centaur raket is 61 meter lang, heeft een diameter van 5,4 meter en kan vrachten tot 27,2 ton tot in een lage baan om de aarde brengen. De Vulcan Centaur kan ook satellieten tot 15,3 ton tot in een geostationaire overdrachtbaan (GTO) brengen. Naast het lanceren van satellieten zal de nieuwe Vulcan Centaur in de toekomst ook het commerciële ruimtevaartuig Dream Chaser in de ruimte brengen. ULA sloot ook al een contract af met Amazon voor het lanceren van breedbandinternet satellieten voor het Kuiper project met behulp van Vulcan Centaur raketten. Ook de Amerikaanse Space Force zal in de toekomst Vulcan Centaur raketten gaan gebruiken voor het lanceren van militaire satellieten.
De eerste Vulcan Centaur raket - Foto: ULA
Private maanlander
De door Astrobotic Technology gebouwde Peregrine maanlander had bij zijn lancering een gewicht van 1,2 ton. Het gevaarte bestaat uit een aluminium structuur waarvan het ontwerp ook kan gebruikt worden voor andere toekomstige interplanetaire missies. Zo bestaan er al plannen voor een tweede Peregrine missie. Het propulsiesysteem van Peregrine bestaat uit vijf kleine raketmotoren die gebouwd werden door Frontier Aerospace. Deze raketmotoren, die elk een stuwkracht hebben van 667 Newton, moeten er voor zorgen dat de maanlander zich na de lancering in een baan om de maan begeeft waarna deze moet afdalen en landen op het maanoppervlak. Het onbemande ruimtevaartuig is 2,5 meter groot en 1,9 meter hoog. In totaal kan deze maanlander 265 kilogram aan wetenschappelijke instrumenten en vracht naar het maanoppervlak brengen maar tijdens deze eerste missie moet Peregrine ongeveer 90 kilogram aan wetenschappelijke instrumenten naar de maan brengen.
De Peregrine maanlander - Foto: Astrobotic Technology
Tijdens de vlucht naar de maan zal het team de baan aanpassen in een baan om de aarde voordat de maanbaan wordt ingezet. Peregrine zal dan in een stabiele baan blijven en systeemcontroles uitvoeren voor de historische landing die gepland is voor 23 februari 2024. Indien alles probleemloos verloopt, moet Peregrine landen in het Mons Gruithuisen Gamma gebied dat zich ten noorden van de bekende Gruithuisen krater bevindt. Eenmaal Peregrine een zachte landing heeft gemaakt op het maanoppervlak zal deze tussen de acht en tien dagen functioneren.
Wat brengt Peregrine allemaal naar de maan
De Peregrine maanlander werd voorzien van acht wetenschappelijke instrumenten waarvan er zes werden ontwikkeld door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en één door het Duitse ruimtevaartagentschap DLR. Dit Duitse instrument moet zeer nauwkeurig het stralingsniveau meten waarmee een menselijk lichaam te maken krijgt tijdens een reis naar de maan en terug naar de aarde. De instrumenten afkomstig van NASA gaan onder andere de oppervlaktemorfologie, oppervlaktetemperatuur en de overvloed aan waterstofhoudende materialen van het regoliet op de landingsplaats meten en bepalen. Een ander instrument zal dan weer de exosfeer van de maan na de afdaling en landing en gedurende de dag op de maan karakteriseren om het vrijkomen en de beweging van vluchtige stoffen te begrijpen.
- Laser Retroreflector Array (NASA)
- Linear Energy Transfer Spectrometer (NASA)
- Navigation Doppler Lidar (NASA)
- Near-Infrared Volatile Spectrometer System (NASA)
- Neutron Spectrometer System (NASA)
- Peregrine Ion-Trap Mass Spectrometer (NASA)
- M-42 Radiation Detector (DLR)
- Terrain Relative Navigation (Astrobotic Technology)
Naast wetenschappelijke instrumenten moet Peregrine ook enkele kleine maanrovers tot op het maanoppervlak brengen. Deze werden ontwikkeld door het Mexicaanse Agencia Espacial Mexicana (AEM) en de Amerikaanse Carnegie Mellon University. Het Mexicaanse ruimtevaartagentschap AEM ontwikkelde speciaal voor deze missie vijf kleine maanrovertjes die elk nog geen 60 gram wegen en ongeveer 12 centimeter groot zijn. Studenten van de Amerikaanse Carnegie Mellon University bouwden voor deze missie dan weer de 2 kilogram zware Iris maanrover die de omvang heeft van een schoendoos. Met de kleine Iris maanwagen willen de studenten aantonen dat ook kleine ruimtetuigjes een belangrijke wetenschappelijke bijdrage kunnen leveren.
- Iris (Carnegie Mellon University)
- 5 x Colmena (Agencia Espacial Mexicana)
België reist mee naar de maan
Naast wetenschappelijke instrumenten en enkele kleine maanrovers bevinden zich aan boord van de Peregrine maanlander ook enkele zogeheten 'time capsules'. Eén van deze tijdcapsules is het Belgium2themoon project. Dit is een Belgisch non-gouvernementeel ruimtevaartproject in samenwerking met Astrobotic Technology en het bekende koerierbedrijf DHL. Het project bestaat uit een klein nikkel schijfje dat deel uitmaakt van de DHL MoonBox met daarop lasergegraveerde foto's en tekst. Foto's en tekst werden met behulp van 'nanofiche'-techniek op de munt gegraveerd. In tegenstelling tot andere alternatieven, vervagen gegraveerde foto's of tekst op nikkel gebaseerde Nanofiche nooit. De gegevens op het nikkel schijfje zullen waarschijnlijk miljarden jaren onaangeroerd bewaard blijven liggen op het maanoppervlak. Dit muntje zal samen met de DHL MoonBox als een minuscule tijdcapsule naar de maan worden gebracht aan boord van de Peregrine maanlander. De Belgium2theMoon-tijdcapsule wordt het tweede voorwerp van Belgische herkomst dat op de Maan zal geplaatst worden. Het eerste was Fallen Astronaut, een aluminium beeldje, gemaakt door de Belgische kunstenaar Paul Van Hoeydonck. Het werd op de Maan geplaatst door de astronauten van Apollo 15 in 1971. De DHL MoonBox bevat alles samen 28 capsules die allemaal gevuld zijn. Het bevat artikelen uit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Canada, Nepal, Duitsland en België.
