Een non-profitorganisatie heeft de Amerikaanse Federal Communications Commission (FCC) opgeroepen om de lanceringen van megaconstellatie satellieten op te schorten totdat de milieueffecten van de plaatsing van duizenden ruimtevaartuigen in een baan om de aarde kunnen worden beoordeeld. In de afgelopen jaren zijn wetenschappers aandacht gaan vragen voor de risico's die grote aantallen satellieten vormen voor onze atmosfeer, het klimaat, de veiligheid in een baan om de aarde en astronomisch onderzoek.
Een onderzoek van onderzoekers van de Universiteit van Californië, dat in juni werd gepubliceerd, concludeerde dat chemicaliën die worden geproduceerd door de verbranding van grote aantallen satellieten tijdens de terugkeer in de atmosfeer de herstellende ozonlaag op aarde “aanzienlijk” kunnen beschadigen. Een ander onderzoek, dat in januari werd gepresenteerd door een team van de Amerikaanse National Atmospheric and Oceanic Administration (NOAA), ontdekte dat de verwachte toename van de concentraties van deze chemicaliën in de bovenste atmosfeer van de aarde “statistisch significante stratosferische temperatuurafwijkingen” zal veroorzaken. In het verleden beheerden slechts een handvol overheidsinstellingen wereldwijd satellieten. Er werden relatief weinig satellieten gelanceerd en er cirkelden maar een paar honderd ruimtevaartuigen rond de planeet. Maar dat is veranderd. SpaceX alleen al heeft al meer dan 6.000 van zijn Starlink breedbandsatellieten gelanceerd en heeft plannen om een constellatie van 40.000 van zulke ruimtevaartuigen te bouwen. Andere megaconstellaties zijn ook in de maak, waaronder Amazons Kuiper en de Chinese ondernemingen Qianfan (ook bekend als G60) en Guowang.
Ondanks deze stapsgewijze verandering besteden regelgevende instanties in de VS weinig aandacht aan de potentiële milieueffecten van ruimtetechnologie, zeggen critici. De FCC, die in de VS satellietvergunningen toekent, sluit megaconstellaties van satellieten zelfs uit van milieubeoordelingen. Een federatie van Amerikaanse en Canadese non-profitorganisaties is nu een petitie gestart om er bij de FCC op aan te dringen deze praktijk te stoppen voordat er te veel schade wordt aangericht. “We raden de FCC aan om alle toekomstige lanceringen van megaconstellaties voor satellietinternet te pauzeren totdat de milieueffectbeoordeling is afgerond,” vertelde Lucas Gutterman, directeur van de Designed to Last Campaign bij de non-profit Public Interest Research Groups (PIRG), aan Space.com. “We moeten een pauze inlassen en ons niet haasten in een nieuw ecosysteem waarvan de effecten niet helemaal duidelijk zijn, vooral als het een puinhoop kan veroorzaken die mogelijk tientallen jaren nodig heeft om opgeruimd te worden.”
Link naar de petitie: https://pirg.org/edfund/take-action/tell-the-fcc-satellite-mega-constellations-need-environmental-review/
Satellieten zijn meestal gemaakt van aluminium, dat bij verbranding verandert in aluminiumoxide. Deze chemische stof is een bron van zorg voor wetenschappers, omdat bekend is dat het ozon aantast en invloed kan hebben op hoeveel warmte de aarde de ruimte in straalt en hoeveel het vasthoudt in de atmosfeer. Onderzoekers hebben het ongecontroleerd vrijkomen van deze chemische stoffen in de voorheen ongerepte bovenste atmosfeer vergeleken met een ongecontroleerd geo-engineering experiment. Omdat deze deeltjes zich op tientallen kilometers hoogte ophopen, zou het tientallen jaren duren voordat hun concentratie afneemt als de effecten eenmaal merkbaar zijn. “We belonen bedrijven omdat ze de eerste zijn in plaats van dat we een uitgebreid plan hebben waarin de voordelen voor het algemeen belang worden afgewogen tegen de nadelen voor het milieu”, zegt Gutterman. “Persoonlijk vind ik het een belediging van het gezond verstand dat de lancering van 40.000 satellieten niet eens een milieueffectrapportage rechtvaardigt. Maar de FCC, die licenties verleent aan satellietexploitanten in de VS, heeft alle satellieten categorisch vrijgesteld van milieubeoordelingen.” Het U.S. Government Accountability Office (GAO) bekritiseerde de vrijstelling in 2022 en zei dat de FCC “haar beslissing om de categorische uitsluiting toe te passen bij het verlenen van licenties voor grote satellietconstellaties onvoldoende had gedocumenteerd”.
Amerikaanse overheidsinstanties zijn gebonden aan de National Environmental Policy Act (NEPA) om de milieueffecten van hun beslissingen te evalueren en het publiek te raadplegen. Categoriale uitsluitingen, zoals die voor satellietexploitanten, stellen sommige projecten vrij van deze verplichting. Ian Christensen, senior directeur voor programma's voor de private sector bij de non-profit Secure World Foundation, vertelde Space.com dat de vrijstelling van milieubeoordelingen in 1986 werd ingevoerd en sindsdien niet meer is herzien. “De vrijstelling was voornamelijk gebaseerd op de gevolgen voor dingen op de grond, en hield toen niet eens echt rekening met de gevolgen voor de atmosfeer,” zei Christensen. “Het is zeker eerlijk om te zeggen dat we nu naar een veel ander soort activiteit kijken. Dingen zijn veranderd sinds 1986 en het is volkomen redelijk om de FCC te vragen deze vrijstelling te herzien.” In antwoord op een verzoek van Space.com gaf de FCC geen commentaar op de rechtvaardiging voor de voortzetting van de vrijstelling, maar verwees naar haar brief van 2022 aan de Amerikaanse Senaat, waarin het agentschap verklaart dat het verwacht “een herziening van haar NEPA-regels uit te voeren” nadat de Council of Environmental Quality, die de milieubescherming van de Amerikaanse overheid coördineert, de NEPA-uitvoeringsprocedures heeft herzien, een proces dat momenteel gaande is. Volgens Christensen is de FCC niet de enige regelgevende instantie die op de nieuwe situatie moet reageren. “We hebben net de lancering gezien van de eerste reeks satellieten van de Chinese G60-constellatie,” zei hij. “Er zijn ook plannen in Europa en andere landen, dus we hebben een holistische oplossing nodig.”
De atmosfeer van de aarde wordt voortdurend gebombardeerd door meteorieten, maar deze natuurlijke ruimtestenen hebben een andere chemische samenstelling en bevatten geen aluminium. En het aantal satellieten in een baan om de aarde stijgt explosief. Volgens het Europees Ruimteagentschap zijn er momenteel ongeveer 10.000 actieve ruimtevaartuigen die rond onze planeet cirkelen - ruwweg vier keer zoveel als zes jaar geleden. Bedrijven als SpaceX lanceren kleine satellieten die ze regelmatig willen vervangen door nieuwe, krachtigere technologie. Als gevolg hiervan zal een ongekend aantal afgedankte satellieten binnen tien jaar opbranden in de atmosfeer van de aarde. PIRG schat dat binnen 10 jaar elke dag zo'n 29 ton metaal de vurige atmosferische ondergang zal ondergaan, een equivalent van een “Jeep Cherokee die elk uur uit de ruimte valt”.
Onderzoekers maken zich ook zorgen over het toenemende aantal raketlanceringen, omdat ook de uitlaatgassen van raketten chemische stoffen bevatten die de chemische samenstelling van de atmosfeer kunnen verstoren. Experts op het gebied van ruimteveiligheid waarschuwen verder voor het toenemende risico op botsingen door het explosief toenemende verkeer in de ruimte en de toenemende hoeveelheid ruimteafval die rond onze planeet raast. Ze vrezen dat een paar ongelukkige botsingen de ruimte rond de aarde onveilig of zelfs onbruikbaar kunnen maken. Daarnaast hebben astronomen hun bezorgdheid geuit over de gevolgen van megaconstellaties van LEO-satellieten voor hun vermogen om de kosmos te observeren en te bestuderen. PIRG schat dat, als alle bestaande megaconstellatieplannen voor satellieten worden uitgevoerd, er 15 keer zoveel satellieten zichtbaar zullen zijn aan de nachtelijke hemel dan sterren.
De petitie blijft de komende “paar weken open voor ondertekening”, aldus Gutterman. PIRG heeft ook een rapport gelanceerd waarin de omvang van het probleem wordt samengevat. Megaconstellaties die internet uitzenden via satellieten worden aangeprezen als een oplossing voor het gebrek aan internettoegang in afgelegen delen van de wereld. Gutterman betwijfelt echter of zulke grote aantallen ruimteschepen nodig zijn om die gaten in de connectiviteit te dichten. “Onderzoek suggereert dat we deze wereldwijde connectiviteitsdoelen zouden kunnen bereiken met slechts ongeveer 300 satellieten en een mix van satellieten met een hogere capaciteit in verschillende banen,” concludeerde Gutterman.
Bron: Space.com
