China bevindt zich in het hart van een technologische revolutie in de ruimte. Waar vroeger ruimtevaart vooral draaide om bemande vluchten en wetenschappelijke missies, is vandaag de infrastructuur van het internet zelf inzet van geopolitieke competitie. Het Chinese Guowang-ruimteprogramma vormt de hoeksteen van die ambitie: een megaconstellatie van duizenden communicatiesatellieten in lage aarde-baan (LEO), bedoeld om wereldwijd internettoegang te bieden én strategische autonomie te garanderen.
Met een gepland totaal van bijna 13.000 satellieten wil Guowang niet alleen Chinese burgers, bedrijven en overheidsinstanties verbinden, maar ook een tegenwicht bieden aan de Amerikaanse dominantie van Starlink. Achter de technische façade van snellere dataverbindingen en innovatieve satellietarchitecturen schuilt dan ook een duidelijke geopolitieke logica: wie de infrastructuur van de ruimte controleert, controleert in toenemende mate ook de datastromen van de wereld.
De opzet van het Guowang-netwerk
Guowang is niet één enkele constellatie, maar een gefaserde, meervoudige opzet. China diende in 2021 bij de International Telecommunication Union (ITU) aanvragen in voor twee hoofdgroepen:
- GW-A59: een cluster van satellieten in een baan van circa 500 tot 600 kilometer hoogte.
- GW-A2: een tweede groep rond 1.100 tot 1.150 kilometer.
Samen zouden ze volgens officiële documenten 12.992 satellieten omvatten, een getal dat vergelijkbaar is met de omvang van Starlink en OneWeb samen. De reden voor deze gespreide architectuur is technisch en strategisch:
- De lage banen leveren hoge datasnelheden en lage latency (onder de 40 ms), cruciaal voor toepassingen als realtime-communicatie, IoT-netwerken en autonoom transport.
- De hogere banen vergroten het dekkingsgebied en maken de constellatie robuuster tegen uitval of interferentie.
De constellatie wordt ontworpen als een hybride infrastructuur: civiel, commercieel en militair inzetbaar. Waar Starlink hoofdzakelijk door SpaceX wordt geëxploiteerd, is Guowang van meet af aan opgezet als een staatsproject met militaire relevantie.
Wie bouwt Guowang?
De uitvoerende organisatie achter het programma is de China Satellite Network Group Co., Ltd., kortweg China SatNet. Deze onderneming werd in 2021 opgericht onder toezicht van de State-owned Assets Supervision and Administration Commission (SASAC), dezelfde overheidsinstantie die ook toezicht houdt op zwaargewichten als CASC (China Aerospace Science and Technology Corporation) en CASIC (China Aerospace Science and Industry Corporation). De verantwoordelijkheid is verdeeld:
- China SatNet treedt op als systeemintegrator en operator.
- CASC levert de draagraketten (Long March-serie).
- CASIC ontwikkelt satellietbussen, communicatiemodules en grondstations.
- Verschillende onderzoeksinstituten, waaronder het China Academy of Space Technology (CAST), leveren subsystemen zoals antennes, laser-interlinks en elektrische voortstuwingssystemen.
In tegenstelling tot Starlink, dat via een Silicon-Valley-achtige cultuur snel ontwikkelt en test, hanteert Guowang een top-down georganiseerde aanpak, met nadruk op staatscoördinatie, nationale veiligheid en strategische planning op de lange termijn.
Foto: Hainan International Commercial Aerospace Launch Company Ltd.
De technologie achter de satellieten
Hoewel China relatief weinig technische details publiek maakt, zijn er intussen verschillende kenmerken bekend uit test- en demonstratieprojecten. De Guowang-satellieten gebruiken vermoedelijk Ku-, Ka- en mogelijk Q/V-bandfrequenties, geschikt voor breedbandige datatransmissie. Een deel van de satellieten zou worden uitgerust met laser-interlinks, waarmee onderlinge verbindingen mogelijk zijn zonder afhankelijkheid van grondstations. Die optische verbindingen verhogen de doorvoercapaciteit en laten data-routing in de ruimte toe, een concept dat ook Starlink hanteert. De satellieten beschikken over elektrische ionen- of Hall-effect-motoren, waarmee ze hun baan nauwkeurig kunnen handhaven en orbital debris kunnen vermijden. Energie wordt geleverd via dubbelvouwbare zonnepanelen met een hoog rendement, ontworpen om jarenlang autonoom te functioneren. Op aarde worden de signalen opgevangen door een netwerk van intelligente grondstations die gebruikmaken van AI-gestuurde stralingspatronen (beamforming) en dynamische frequentiebeheer. China experimenteert ook met integratie van Guowang in het 6G-netwerkconcept, waarin ruimte- en aardse netwerken naadloos samenwerken, een ambitie die de EU en VS pas in conceptfase verkeren.
Lanceringen: de eerste stappen naar de megaconstellatie
De officiële start van het Guowang-programma vond plaats op 16 december 2024, met de lancering van de eerste batch satellieten aan boord van een Long March 5B-raket vanaf het Wenchang-ruimtevaartcentrum op Hainan. Deze missie werd beschouwd als de symbolische “eerste steen” van China’s ruimtenetwerk. Sindsdien zijn er meerdere missies uitgevoerd, onder meer met Long March 6A-raketten, die elk 10 tot 18 satellieten tegelijk in een lage baan brengen. Volgens diverse bronnen zijn er tegen oktober 2025 ongeveer 90 operationele satellieten in baan, een relatief bescheiden aantal in vergelijking met Starlink’s 6.000+, maar significant als demonstratie van technische volwassenheid. De lanceringen worden momenteel beperkt door capaciteit en frequentie. Waar SpaceX gemiddeld drie à vier Starlink-lanceringen per week uitvoert, beschikt China nog niet over vergelijkbare herbruikbare draagraketten. De ontwikkeling van herbruikbare versies van de Long March 8 en 9 is echter in volle gang. Zodra deze operationeel zijn, kan de lanceersnelheid exponentieel toenemen.
Impact op ruimtepuin
China’s Guowang-constellatie, met een gepland totaal van bijna 13.000 satellieten op hoogtes van ~500–600 km en ~1.100–1.150 km, zou een enorme toename van objecten in deze regio betekenen. Volgens berekeningen van de European Space Agency (ESA) en onafhankelijke modellering zou zo’n toevoeging, zelfs bij lage faalpercentages, de ruimtevaartrisico’s met 30 – 50 % kunnen verhogen in bepaalde baanlagen. De kern van het probleem: meer satellieten → meer kans op botsingen → meer puin → grotere kans op kettingreacties (het zogenaamde Kessler-scenario). China claimt dat Guowang-satellieten zijn uitgerust met ionenmotoren of Hall-effect thrusters waarmee ze actief baanwijzigingen kunnen uitvoeren bij naderingsrisico’s. Dat is positief, maar er zijn drie kritische kanttekeningen. Het is onbekend hoeveel brandstofreserves de satellieten hebben voor zulke manoeuvres. Autonome botsingsvermijding vereist nauwkeurige trackingdata, die China niet standaard deelt met het wereldwijde Space-Track-netwerk. Zonder open data blijft het moeilijk te verifiëren of die manoeuvres effectief worden uitgevoerd. In de praktijk betekent dat: zelfs als Guowang technologisch in staat is puin te vermijden, ontbreekt er nog transparantie in ruimtelijke verkeerscoördinatie, wat de kans op misverstanden of “near misses” verhoogt.
Volgens Chinese media zullen Guowang-satellieten aan het einde van hun levensduur actief de-orbiteren via elektrische voortstuwing of remmanoeuvres. Toch is niet duidelijk of dat een verplichte norm of slechts een richtlijn is. Onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) publiceerden in 2025 een model van “constellation congestion scenarios”. Hun schatting: als Guowang volledig wordt uitgerold zonder verbeterde de-orbitpraktijken, dan zou het botsingsrisico in de 1.100 km-zone verdubbelen, en het aantal “onvermijdelijke fragmentatie-incidenten” (zoals botsingen met kleine deeltjes) met 40 % stijgen tegen 2035. Zelfs bij een betrouwbaar faalpercentage van 1 % (dat wil zeggen: 1 op 100 satellieten defect), creëert dat 130 dode objecten die jarenlang ongecontroleerd rond de aarde zouden zweven.
Strategische betekenis
Voor technologie- en ruimtevaartanalisten is duidelijk dat Guowang méér is dan een breedbandnetwerk. Het past in een groter strategisch kader dat China zelf omschrijft als “ruimte-informatiesoevereiniteit”. Door een eigen constellatie te bouwen, voorkomt China afhankelijkheid van buitenlandse satellietnetwerken die in crisissituaties kunnen worden afgesloten. Tijdens de oorlog in Oekraïne bleek hoe cruciaal Starlink was voor militaire communicatie, een les die Beijing niet is ontgaan. Guowang moet ervoor zorgen dat China in een toekomstige crisis niet afhankelijk is van westerse infrastructuur. De constellatie zal niet alleen diensten leveren aan Chinese gebruikers, maar ook aan landen binnen de Belt & Road-zone. Daarmee ontstaat een netwerk van partners dat Chinese technologie gebruikt voor connectiviteit, navigatie en data-overdracht. Voor de Chinese ruimtevaartindustrie betekent dit bovendien een impuls aan de binnenlandse productiecapaciteit van satellieten, sensoren en communicatiesystemen. Hoewel Guowang officieel civiel van aard is, wijst de betrokkenheid van staatsbedrijven met defensieportefeuilles erop dat het systeem ook dual-use zal zijn. Satellieten kunnen worden ingezet voor versleutelde militaire communicatie, situational awareness en zelfs positioneringsondersteuning naast Beidou, het Chinese navigatiesysteem.
Ambitie en macht
De komende jaren zullen beslissend zijn. Volgens analisten mikt China op enkele honderden Guowang-satellieten tegen 2027 en mogelijk een eerste operationele dekking over het Chinese grondgebied tegen 2028. Parallel wordt gewerkt aan integratie met het Beidou-navigatiesysteem en toekomstige kwantumcommunicatiesatellieten, zodat Guowang kan functioneren als onderdeel van een breder “ruimtenetwerk-ecosysteem”. De verwachte ontwikkeling van herbruikbare draagraketten en snelle modulaire satellietproductie kan het programma tegen het einde van het decennium in een stroomversnelling brengen. Mocht China erin slagen het tempo van lanceringen op te voeren tot tientallen per maand, dan zou Guowang tegen 2030 de eerste niet-westerse megaconstellatie ter wereld zijn die wereldwijde dekking biedt.
