Een team van Amerikaanse en Nederlandse astronomen, onder leiding van onderzoekers van de Yale University en de University of Calfornia-Santa Cruz, heeft een sterrenstelsel ontdekt dat slechts 670 miljoen jaar na de oerknal is ontstaan. Hierdoor is dit sterrenstelsel 13,1 miljard jaar oud waardoor dit het verste sterrenstelsel is dat tot op heden werd ontdekt.
Oorspronkelijk werd dit sterrenstelsel geïdentificeerd op basis van zijn bijzondere kleuren die te zien waren in opnamen afkomstig van de Hubble en Spitzer ruimtetelescopen. Het sterrenstelsel, dat de naam ‘EGS-zs8-1’ kreeg, ontstond toen het heelal nog maar 5% van zijn huidige leeftijd had. De exacte afstand van het bijzondere sterrenstelsel kon met met het krachtige MOSFIRE-instrument van de Keck-telescoop op Hawaï worden bepaald op 13,1 miljard lichtjaar. Hierdoor is dit tot op heden het verste sterrenstelsel dat astronomen ooit hebben ontdekt. In slechts 670 miljoen jaar heeft dit sterrenstelsel een massa opgebouwd van meer dan 15% van de massa van ons huidige sterrenstelsel, de Melkweg. De observaties van EGS-zs8-1 toonden ook aan dat het sterrenstelsel in snel tempo nieuwe sterren aan het vormen is tegen een snelheid die ongeveer tachtig maal hoger ligt dan het tempo waarin sterren worden gevormd in onze Melkweg. De studie van oeroude sterrenstelsels die zich op dergelijke extreme afstanden bevinden, is voor astronomen van zeer groot belang aangezien we hierdoor meer kunnen leren over de evolutie van het heelal en van sterrenstelsels. De ontdekking van dergelijke stelsels bevestigd dat er reeds vroeg in de geschiedenis van het universum massieve sterrenstelsels bestonden maar ze tonen ook aan dat die sterrenstelsels zeer verschillende fysische eigenschappen hadden vergeleken met de sterrenstelsels die we vandaag de dag rondom ons zien. Zo veranderden de wolken tussen de jonge sterrenstelsels van neutraal waterstof in een heet, geïoniseerd plasma. Deze overgang, die men het ‘tijdperk van herionisatie’ noemt, zou wellicht te wijten zijn aan de jonge sterren in sterrenstelsels als EGS-zs8-1. Astronomen hopen met de toekomstige James Webb ruimtetelescoop, de opvolger van de legendarische Hubble Space Telescope, verder te kunnen kijken in de geschiedenis dan vandaag de dag het geval is zodat men nog meer oeroude sterrenstelsels kan ontdekken en kan leren over de 'babyjaren' van het heelal.
