Vanop de Jiuquan lanceerbasis, in het Noordwesten van China, werd op zaterdag 16 juni 2012 succesvol een Shenzhou ruimtetuig in een baan om de Aarde gebracht met aan boord drie Chinese ruimtevaarders. De Shenzhou-9 ruimtecapsule werd om 12u37 Belgische tijd in de ruimte gebracht door middel van een bijhorende CZ-2F draagraket. Tien minuten na de start van de lancering werd de Shenzhou-9 uitgezet in een lage baan om de Aarde en vouwden de zonnepanelen zich vervolgens probleemloos open.
Aan boord van dit Chinese ruimtetuig bevonden zich de Chinese ruimtevaarders Jing Haipeng, Liu Wang en de eerste vrouwelijke 'taikonaute' Liu Yang. Jing Haipeng is tevens ook de eerste Chinees die voor een tweede keer de ruimte ingaat. Doel van de Shenzhou-9 ruimtemissie was om in een baan om de Aarde te koppelen met het Chinese Tiangong-1 ruimtelabo dat sinds september 2011 in een baan om onze planeet cirkelt. Een bemande missie naar dit ruimtelabo is een cruciale stap in het ambitieuze Chinese bemande ruimteprogramma aangezien de Aziatische grootmacht tegen 2020 een groot modulair ruimtestation in een baan om de Aarde wil hebben. Dit was de vierde maal dat China op eigen kracht landgenoten in de ruimte bracht en de negende maal dat China een Shenzhou ruimtecapsule lanceerde. In 2003 werd China, na de succesvolle Shenzhou-5 missie, het derde land ter wereld dat met eigen middelen mensen in de ruimte kon brengen.
Shenzhou-9 crew
Deze bemande ruimtemissie kreeg wereldwijde aandacht doordat zich onder de crewleden de eerste Chinese 'taikonaute' bevond. Liu Yang is een 33-jarige gewezen luchtmachtpilote die sinds 1997 deel uitmaakt van het Chinese leger en al meer dan 1 680 vlieguren op haar naam heeft staan. Dankzij ondermeer haar uitgebreide vliegervaring werd zij in mei 2010 geselecteerd om deel uit te maken van het eerste Chinese vrouwelijke team van ruimtevaarders. Na een training van ruim twee jaar werd Liu Yang uiteindelijk in maart 2012 gekozen om deel uit te maken van de Shenzhou-9 crew. Naast de eerste Chinese vrouwelijke taikonaute bevonden zich aan boord van de Shenzhou-9 ook nog twee andere Chinese ruimtevaarders. Zo is de gezagvoerder van de Shenzhou-9 ruimtemissie Jing Haipeng. Deze ervaren luchtmachtpiloot is de eerste Chinees die tweemaal de ruimte ingaat aangezien hij in 2009 al deel uitmaakte van de Shenzhou-7 crew. Tijdens de Shenzhou-7 missie werd toen de eerste Chinese ruimtewandeling uitgevoerd. De derde ruimtevaarder aan boord van de Shenzhou-9 ruimtecapsule is de 43-jarige Liu Wang die in 1988 toetrad tot het Chinese leger en inmiddels al meer dan 1 000 vlieguren op zijn naam heeft staan. Liu Wang werd uiteindelijk in januari 1998 geselecteerd om deel uit te maken van het eerste Chinese korps van ruimtevaarders. De drie ruimtevaarders zijn allemaal gewezen piloten van het Chinese Volksbevrijdingsleger (PLA) en maken ook deel uit van de Communistische Partij van China.
Koppelen met China’s eerste ruimtelabo
Hoofddoel van deze bemande ruimtevlucht was een koppeling uit te voeren in een baan om de Aarde met het Chinese Tiangong-1 ruimtelabo. Deze 10,4 meter lange en 8,5 ton zware module werd in september 2011 succesvol in de ruimte gebracht door een aangepaste Chinese CZ-2F draagraket. Enkele maanden later koppelde de onbemande Shenzhou-8 ruimtecapsule zich tijdens een testmissie succesvol tweemaal aan het ruimtelabo. Hierdoor bewees China dat het beschikte over de juiste technologie en dat het land klaar was om verschillende ruimtetuigen in een baan om de Aarde te laten koppelen aan elkaar. Dergelijke testmissies zijn voor China van zeer groot belang aangezien het land tegen 2020 een groot modulair ruimtestation in een baan om de Aarde wil hebben dat permanent zal bemand worden. Om dit ruimtestation te bouwen zal China in de ruimte verschillende modules aan elkaar moeten bevestigen. Twee dagen na de lancering van de Shenzhou-9 kwamen het ruimtetuig en zijn drie bemanningsleden uiteindelijk op 18 juni aan bij de Tiangong-1 waarna de Shenzhou-9 zich om 08u08 Belgische tijd automatisch vasthechtte aan het onbemande ruimtelabo. Op het moment van de koppeling vlogen beide ruimtetuigen met een snelheid van meer dan 27 000 kilometer uur boven de Aarde en naderde de Shenzhou-9 het ruimtelabo met een snelheid van 20 centimeter per seconde. De volledig automatische koppeling vertoonde veel gelijkenissen met de koppeling van de onbemande Shenzhou-8 met Tiangong-1.
Eerste e-mail en eerste manuele ‘docking’
Na de succesvolle koppeling openden de Shenzhou-9 ruimtevaarders omstreeks 11u00 Belgische tijd uiteindelijk het toegangsluik tussen de twee ruimtetuigen waarna Jing Haipeng, Liu Wang en Liu Yang zich voor een eerste maal in het ruimtelabo begaven. Dit historisch moment was rechtstreeks te volgen via Chinese media. Op het moment dat de taikonauten de module betraden, werd het Tiangong-1 ruimtelabo het eerste Chinese bemande ruimtestation. Tiangong-1 heeft een leef- en werkruimte van 15 kubieke meter en werd uitgerust met tal van apparatuur. Zo bevindt zich ondermeer medische apparatuur aan boord van deze module zodat de Chinese ruimtevaarders hun eigen lichaam kunnen onderzoeken gedurende hun verblijf aan boord van de module. Daarnaast bevinden zich in dit ruimtelabo ook twee slaapcompartimenten, communicatie- en controlesystemen, experimenten en bevoorrading. Gedurende de eerste dagen van hun verblijf aan boord van Tiangong-1 controleerden de drie ruimtevaarders alle systemen aan boord van het ruimtelabo en probeerden ze het mini-ruimtestation zo leefbaar mogelijk te maken. De temperatuur aan boord van Tiangong-1 bedroeg tussen 22 en 23 graden Celsius. Terwijl twee ruimtevaarders werkten, nam een derde ruimtevaarder telkens een rust- en slaappauze. Op 19 juni maakte het Beijing Aerospace Control Center (BACC) bekend dat de drie Chinese ruimtevaarders aan boord van Tiangong-1 de eerste e-mail hadden ontvangen die verstuurd werd vanop Aarde. Het versturen van de e-mail werd mogelijk gemaakt door een speciale communicatielink en het bericht zelf bevatte foto’s, tekst en video’s. Voor het Chinese vluchtleidingscentrum was het versturen van deze e-mail zeer belangrijk aangezien men nu vrijwel rechtstreeks in verbinding stond met de ruimtemodule. Het belangrijkste en meest gewaagde moment van van de Shenzhou-9 missie vond plaats op zondag 24 juni 2012. Nadat de drie taikonauten zich in hun ruimtepakken opnieuw aan boord van de Shenzhou-9 hadden begeven, maakten zij de ruimtecapsule los van het Tiangong-1 ruimtelabo om een eerste manuele koppeling te kunnen uitvoeren. Het bemande ruimtetuig begaf zich vervolgens tot op 400 meter van het ruimtelabo waarna Liu Wang de controle over de Shenzhou-9 manueel overnam. Om deze manuele ‘docking’ probleemloos te kunnen uitvoeren, werd dit cruciale en riskante manoeuvre door Liu Wang en gezagvoerder Jing Haipeng meer dan 1 500 keer geoefend tijdens hun jarenlange training. Uiteindelijk koppelden om 06u48 Belgische tijd beide ruimtetuigen zich opnieuw probleemloos aan elkaar. Dit was de eerste maal dat China een manuele koppeling met twee ruimtetuigen uitvoerde. Het manueel kunnen koppelen van ruimtetuigen in een baan om de Aarde is van cruciaal belang in de verdere ontwikkeling en realisatie van een groot Chinees modulair ruimtestation. Het Chinese Shenzhou-9 ruimtetuig, met aan boord gezagvoerder Jing Haipeng, piloot Liu Wang en de eerste Chinese vrouwelijke 'taikonaute' Liu Yang, maakte zich op woensdag 27 juni 2012 definitief los van het Tiangong-1 ruimtelabo waar het zich tien dagen eerder een eerste maal had aan vastgehecht.
Na een geslaagde ruimtemissie die bijna dertien dagen duurde, keerde de Shenzhou-9 crew op vrijdag 29 juni 2012 veilig terug naar de Aarde. De terugkeercapsule landde om 04u03 Belgische tijd met een groot valscherm in Mongolië waarna een speciaal bergingsteam de drie inzittenden bevreidde uit hun ruimtecapsule.
