Na de succesvolle Apollo 7 en 8 ruimtemissies had Amerika bewezen dat het klaar was voor een bemande reis naar de Maan. Voor men deze grote stap wou zetten, moest men eerst nog enkele cruciale onderdelen en manoeuvres testen die nodig waren voor een landing op het maanoppervlak. Eén van deze onderdelen was het testen en koppelen in een baan om de Aarde van de maanlander LEM waarmee twee astronauten een landing zouden maken op het maanoppervlak tijdens volgende Apollo missies en ermee terugkeren naar het moederschip. De Apollo 9 ruimtemissie stond dan ook volledig in het teken van deze testen van deze maanlander. De commandant van deze missie was James McDivitt die eerder al een ruimtereis gemaakt had tijdens het Gemini ruimteprogramma dat de voorloper was van het Apollo maanprogramma. Naast hem zaten ook nog David Scott, die piloot was van de Apollo 9 commandomodule, en Russell Scheickart, die piloot was van de LEM maanlander.
De Apollo 9 bemanning - Foto: NASA
De lanceerdatum van de Apollo 9 ruimtemissie werd voorzien voor 28 februari 1969 maar toen deze datum steeds dichterbij kwam besloten technici en ingenieurs de lancering uit te stellen wegens nieuwe grondige controles van alle onderdelen en problemen met het assembleren van de maanlander. Deze Apollo 9 vlucht zou één van belangrijkste stappen in het Apollo maanprogramma worden doordat voor de eerste keer alle onderdelen tezamen zouden gelanceerd worden door middel van een Saturn V raket en in een baan om de Aarde de maanlander voor het eerst zou gekoppeld worden aan de commando module. Voor de eerste keer zou een Saturn V raket ook voorzien worden van een LEM maanlander die zich onder de commando module zou bevinden in een apart vrachtruim. Indien de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA hierin zonder probleem zou slagen, zou het niet lang meer duren eer een mens op de maan zou lopen.
Lancering van de Saturn V met bovenaan de Apollo 9 ruimtecapsule - Foto: NASA
Uiteindelijk werd op 3 maart 1969 omstreeks 11 uur de Apollo 9 gelanceerd door de krachtige Saturn V raket vanop het lanceercomplex 39A te Kennedy Space Center. Drie minuten na het ontsteken van de 5 krachtige Saturn V raketmotoren waren zowel de commando module als de maanlander in hun gewenste baan om de Aarde op een hoogte van ongeveer 190 kilometer boven de aarde. Op dat moment was de LEM maanlander, die een gewicht had van 14,5 ton en de naam "Spider" kreeg van de bemanning, nog veilig opgeborgen in een vrachtruim dat zich tussen de raket en commando module bevond. Drie uur na de lancering werd de commandomodule door de piloot David Scott veilig gekoppeld aan de LEM maanlander. Dit was een eerste succes tijdens deze missie want indien deze fase niet zou gelukt zijn, was de hele missie verloren en moesten de astronauten noodgedwongen teruggekeerd zijn naar de Aarde. Na het succesvol manoeuvreren en koppelen werd er zuurstof vanuit de commandomodule in de LEM maanlander gelaten. Zodra de druk in de LEM dezelfde was als die in de commandomodule, opende David Scott het toegangsluik en kroop als eerste in de luchtsluis. Kort hierna controleerde Scott of de LEM goed vastgekoppeld zat aan de commando module en legde hij enkele verbindingen die dienden voor communicatie tussen beide ruimtetuigen.
De derde trap van de Saturn V raket waarin de LEM maanlander zich bevond - Foto: NASA
Na deze succesvolle eerste dag in een baan om de Aarde en na enkele uren geslapen te hebben, begon de crew de tweede dag met een hele reeks van testen. Eén van deze belangrijkste testen was het ontsteken van de raketmotoren van de commandomodule waardoor de twee ruimtetuigen, die nog steeds aan elkaar gekoppeld waren, in beweging kwamen. Op deze manier werd onderzocht of dit stabiel verliep. De derde dag van de missie zou de LEM maanlander enkele zware testen ondergaan en werd hij ook voor het eerst bezocht door mensen in een baan om de Aarde. Astronauten Schweickart en McDivitt hadden elk een gloednieuw ruimtepak aangedaan en bewogen zich verder door de luchtsluis, tussen de twee ruimtetuigen, die een lengte had van 96 centimeter en 81 centimeter breed was. Toen ze de LEM maanlander hadden betreden, begonnen ze aan een lange reeks testen die maar liefst negen uur duurden en ondermeer de boordcomputer van de maanlander uitvoerig testten op fouten of problemen. Ook werden de vier landingspoten van de maanlander verschillende keren getest en werd de raketmotor, die moest instaan voor een zachte landing op het maanoppervlak, gedurende 6 minuten lang ontstoken. Tijdens hun verblijf in de LEM maanlander maakten Schweikart en McDivitt ook nog een tv reportage van zichzelf. Toen astronaut Schweikart meer en meer last begon te krijgen van misselijkheid, begon het vluchtleidingscentrum in Houston zich grote vragen te stellen bij de verder afloop van de missie.
Astronaut Scott opent het toegangsluik van de Apollo 9 - Foto: NASA
Toen op de vierde dag van de missie Schweikart zich al veel beter voelde wanneer hij wakker werd, kreeg hij van het vluchtleidingscentrum te horen dat hij groen licht kreeg voor een ruimtewandeling, of ook wel EVA genoemd (ExtraVehicular Activity). Opnieuw waren astronauten McDivitt en Schweickart door de luchtsluis naar de LEM maanlander gekropen. Dit maal hadden alle drie de astronauten, ook astronaut Scott die in de commando module achterbleef, volledige ruimtepakken aangetrokken waardoor ze zuurstof kregen via een luchtslang. Uit beide ruimtetuigen liet men de zuurstof ontsnappen zodat er zich binnenin een vacuüm toestand bevond. Na deze gebeurtenissen werden de toegangsluiken van zowel de commando module als de LEM maanlander geopend en stak astronaut Scott zijn bovenlichaam uit de commandomodule waarna hij enkele instrumenten, die op de commandomodule gemonteerd waren, terug naar binnen bracht. Op datzelfde moment vloog de Apollo 9 ruimtesonde met maanlander boven de Stille Oceaan en begon astronaut Schweickart aan zijn ruimtewandeling. Gedurende 40 minuten stond hij, met zijn voeten vastgehouden door beugels, op een klein platform aan de LEM maanlander. Doordat hij met zijn voeten vaststond kon hij met een camera schitterende televisieopnames maken. Tijdens deze ruimtewandelingen werd voor het eerst ook het PLSS getest. PLSS staat voor Portable Life Support System en is een draagbaar overlevingssysteem waarmee astronauten zich buiten het ruimtetuig kunnen begeven. Hierdoor zijn ze niet afhankelijk van een luchtslang zoals bij voorafgaande ruimtewandelingen nog het geval was. Dit PLSS had een gewicht van 38 kilogram en beschikte over een batterij en een tank van een halve kilogram met zuurstof in. Het kon gedurende 4 uur lang functioneren op één batterij.
Astronaut Schweickart hangt buiten de LEM maanlander - Foto: NASA
De vijfde dag van de Apollo 9 ruimtemissie was de meest gewaagde en gevaarlijkste van allemaal. Voor het eerst zou de LEM maanlander losgekoppeld worden van de commando module en er terug aangekoppeld worden. Deze gevaarlijke test duurde ongeveer 9 uur en begon toen astronaut Scott de LEM maanlander loskoppelde waarin zich de twee astronauten McDivitt en Schweickart bevonden. Deze twee gebruikten de kleine stuurraketjes van de maanlander om het ruimtetuig zo ver mogelijk van de commando module weg te krijgen. Gedurende een uur lang verbleven de twee ruimtetuigen op een afstand van ongeveer 1 kilometer van elkaar. Na deze eerste fase werd de LEM maanlander op een afstand van 81 kilometer van de commando module gebracht en daarna begonnen de twee astronauten in de LEM met een simulatie van een vertrek vanop de maan. Tijdens deze simulatie werd het onderste deel van de LEM maanlander afgescheiden van het bovenste deel waarin de astronauten zich bevonden en begonnen ze aan een reeks van manoeuvres om terug tot bij de commandomodule te komen. Na deze succesvolle gevaarlijke manoeuvres begaven de twee astronauten uit de maanlander zich terug in de commandomodule en werd de LEM maanlander afgestoten van de commandomodule, waarna deze terugkeerde in de atmosfeer en opbrandde.
De LEM maanlander heeft zich losgekoppeld van de commando module met aan boord
de twee astronauten McDivitt en Schweickart - Foto: NASA
De gehele missie werd aanzien als een groot succes en alle onderdelen en componenten hadden hun degelijkheid bewezen. Op 13 maart keerden de drie astronauten terug naar de Aarde met hun Apollo landingscapsule en landden veilig en wel in zee, op ongeveer 290 kilometer van de Bahama's, op een afstand van 1 kilometer van het vliegdekschip dat hen opwachtte. Dit was de eerste grote test van het Amerikaanse Apollo maanprogramma. Nu moest nog één laatste test ondernomen worden: dezelfde manoeuvres en koppelingen van tijdens de Apollo 9 maar dan in een baan om de maan met de Apollo 10 bemanning. Na deze succesvolle vlucht werd de terugkeercapsule van de Apollo 9 tentoongesteld in het Michigan Space & Science Center in Michigan tot 2004. Hierna werd de capsule verhuisd naar het San Diego Aerospace Museum in Californië.
Landing op zee van de Apollo 9 capsule - Foto: NASA
