Foto: Adobe Stock

De maand januari staat bij liefhebbers van meteoren ook bekend als de maand van de 'Boötiden' die tussen 22 december en 17 januari van elk jaar zichtbaar zijn. Rond 4 januari van elk jaar vindt steeds het maximum van de Boötiden meteorenzwerm plaats waardoor men dan bij een heldere sterrenhemel de meeste kans heeft om deze 'vallende sterren' waar te nemen. Deze zwerm wordt ook wel 'Quadrantiden' genoemd naar het niet langer bestaande sterrenbeeld Quadrans Muralis. De meteoren van deze zwerm zijn relatief zwak, blauwachtig en hebben lange sporen.

Meteoren worden in de volksmond ook wel 'vallende sterren' genoemd. In werkelijkheid gaat het om zeer kleine stukjes steen en gruis afkomstig van kometen of planetoïden die onder hoge snelheden de atmosfeer van de Aarde binnendringen waarna ze op een hoogte van 80 tot 120 kilometer verdampen. Het punt aan de hemel van waaruit de Boötiden meteoren lijken te komen, het zogeheten 'radiant', staat op de dag van het maximum, 4 januari 2020 omstreeks 09u00 Belgische tijd, 86° boven de horizon in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Bootes). Onder ideale omstandigheden, wanneer er geen storend maanlicht of storende lichtvervuiling is, zou men van deze meteorenzwerm ongeveer 130 meteoren of vallende sterren per uur zien. De Boötiden meteoren worden vaak gekenmerkt door hun lange sporen en blauwachtige kleur. De snelheden van deze meteoren bedraagt ongeveer 41 km/s. Astronomen vermoeden dat deze meteoren afkomstig zijn van de planetoïde 2003 EH1 die op zijn beurt een uitgedoofde komeet zou kunnen zijn. Alles wat er is overgebleven van deze komeet is gesteente en dat zorgt er voor dat de komeet op een planetoïde lijkt. 2003 EH1 is tussen de 2,6 en 4 kilometer in doorsnede en heeft een omlooptijd om de Zon van 5,52 jaar. De eerste melding van deze meteoren zijn afkomstig van de Belgische astronoom Adolphe Quetelet die de zwerm al in 1825 waarnam vanaf de sterrenwacht in Brussel. In de jaren daarop werd deze meteorenzwerm ook waargenomen door astronomen elders in Europa en in de Verenigde Staten. Doordat de Maan op 4 januari 2020 voor ongeveer 61% is verlicht, is dit een serieuze stoorzender waardoor men maar een 50-tal meteoren per uur zal kunnen waarnemen. Het beste moment om deze vallende sterren waar te nemen, is omstreeks 06u45. Op dat moment staat het radiant nog 67° boven de horizon in het oosten en is de Maan al onder. Ondanks het feit dat de piek van de Boötiden meteorenzwerm hoog is, is de lengte zeer kort. Terwijl sommige meteorenzwermen een maximum hebben dat enkele dagen kan aanhouden, is dat in het geval van de Boötiden slechts enkele uren. Hierdoor is het dan ook raadzaam om deze meteoren zo dicht mogelijk rond het maximum waar te nemen. Een dag na het maximum is nog slechts een zeer klein percentage van het maximale piekaantal meteoren per uur waar te nemen. 

Om 'vallende sterren' of meteoren waar te nemen, heb je geen speciale apparatuur nodig zoals een dure telescoop. Enkel warme kledij, een veldbed of ligzetel en een locatie met weinig tot geen lichtvervuiling zijn voldoende. Een open veld ver van de stad is dus de perfecte locatie. Meestal volstaat het al om met het blote een vijftiental minuten naar de sterrenhemel te kijken om één of meerdere 'vallende sterren' te zien. Zorg er voor dat je vrij zicht hebt op de prachtige donkere hemelkoepel en laat je ogen ongeveer vijftien minuten wennen aan het donker. Een sterrenkaartje is ook altijd handig als je wil weten waar het sterrenbeeld Perseus zich bevindt en kijk niet al te vaak naar het felle licht van je smartphone!

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1802

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 2 Pallas. Dit was de tweede planetoïde die ooit werd ontdekt. De planetoïde 2 Pallas beweegt zich in een baan om de Zon op een afstand van ongeveer 416 miljoen kilometer en is ongeveer 550 kilometer groot. Deze ruimterots werd genoemd naar Pallas uit de Griekse mythologie, de dochter van Zeus en beschermgodin van de stad Athene. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken