De topman van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, Bill Nelson, alsook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zijn niet te spreken over een antisatelliettest (ASAT) dat op 15 november 2021 werd uitgevoerd door Rusland. Als gevolg van de test kwam een wolk van ruimtepuin in een baan om de aarde terecht en moest de huidige bemanning van het internationale ruimtestation ISS even in veiligheid worden gebracht aan boord van de verschillende ruimtecapsules. Met de test vernietigde Rusland de twee ton zware Kosmos 1408 satelliet die in september 1982 in de ruimte werd gebracht en al enkele jaren niet meer operationeel was.
Om de Kosmos 1408 satelliet uit te kunnen schakelen in een baan om de aarde, gebruikte Rusland hiervoor zijn Nudol antisatellietwapen. Dit systeem bestaat uit een raket dat gelanceerd wordt vanop een vrachtwagen en even later inslaat op de satelliet die op dat moment boven het lanceerterrein vliegt. Volgens waarnemers werd het Nudol antisatellietwapen van 15 november 2021 gelanceerd vanop de Plesetsk Cosmodrome in het noorden van Rusland en vernietigde deze de Kosmos 1408 satelliet dat een gewicht had van ongeveer twee ton en werd gebruikt voor het onderschappen van elektronische signalen (ELINT). De satelliet bevond zich op het moment van de impact van de Nudol raket op een hoogte van ongeveer 480 kilometer. Als gevolg van deze Russische antisatelliettest ontstond er een gigantische wolk van ruimtepuin en brokstukjes. Volgens de Amerikaanse luchtmacht (USAF) heeft deze test meer dan 1 500 brokstukken veroorzaakt die men meteen heeft kunnen traceren maar daarnaast zijn er ook nog duizenden kleinere brokstukjes die men niet kan traceren aangezien deze te klein zijn. Door deze antisatelliettest werden de zeven huidige bewoners van het internationale ruimtestation ISS enkele uren in veiligheid gebracht in de Crew Dragon en Sojoez ruimtecapsules. Op het moment van de impact van het antisatellietwapen op de Kosmos 1408 satelliet bevond het ruimtestation zich onder de Russische satelliet op een hoogte van ongeveer 420 kilometer en vloog het ruimtestation elke 93 minuten langs de wolk met ruimtepuin. De evacuatie procedure wordt standaard uitgevoerd wanneer ruimtepuin zich te dicht in de buurt van het ruimtestation bevindt. Indien er een mogelijke impact zou zijn op één van de modules van het ruimtestation kunnen de ruimtevaarders zich dan meteen loskoppelen en terugkeren naar de aarde. Een deel van de vele duizenden stukjes ruimtepuin zal opbranden in de atmosfeer van de aarde maar uiteindelijk zal een deel ook blijven rondcirkelen rond de aarde. Deze brokstukjes zweven ongecontroleerd rond met een snelheid van ongeveer 28 000 kilometer per uur en kunnen heel wat schade veroorzaken.
De Russische antisatelliettest heeft internationaal heeft wat boze reacties veroorzaakt. Zo is de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA verontwaardigd over deze test en brengt dit volgens NASA-topman Bill Nelson ook de Russische kosmonauten in gevaar. Volgens de Amerikaanse legergeneraal James Dickinson toont Rusland hiermee opzettelijk geen respect voor de veiligheid van de ruimte en de naties die er actief in zijn en ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken is woedend over deze test. De Verenigde Staten lieten ook weten dat de Russische antisatelliettest van 15 november 2021 ook het nieuwe Chinese ruimtestation Tianhe in gevaar brengt. Het Russische ruimtevaartagentschap Roscosmos minimaliseert dan weer de test aangezien de baan van de Kosmos 1408 satelliet zich verder heeft verwijderd van de baan van het internationale ruimtestation ISS. Ondanks de vele kritiek voerden de Verenigde Staten echter in het verleden ook al tests uit met antisatellietwapens waarbij eveneens duizenden stukjes ruimtepuin in een baan om de aarde terecht kwamen. Ook China en India voerden in het verleden al dergelijke tests uit.
Wat is een antisatellietwapen?
Een antisatellietwapen, in het Engels 'anti-satellite weapons (ASAT)', is een wapen bedoeld om 'vijandige' satellieten in de ruimte te vernietigen. Het idee achter dit soort wapen dateert uit de beginjaren van de ruimtevaart toen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie elk hun eerste satellieten in een baan om de aarde brachten. Beide ruimtevaartnaties geloofden in het idee dat wie de ruimte zou controleren en beheersen oppermachtig zou zijn. Daarnaast zouden dergelijke wapens, die vooral bestaan uit raketten die vanop aarde werden afgevuurd, ook kunnen gebruikt worden voor het onschadelijk maken van lange afstandsraketten bedoeld voor een nucleaire aanval. De ontwikkeling van antisatellietwapens was dan ook vooral in handen van militaire eenheden en bleef lang een goed bewaard geheim. Na tal van tests door verschillende landen bleek echter wel dat antisatellietwapens ook een limiet hebben. Zo bewezen deze in het verleden dat ze probleemloos satellieten kunnen vernietigen in een lage baan om de aarde maar wanneer het gaat over satellieten die zich in hogere banen bevinden is dit al heel wat moeilijker. Zo draaien satellieten van het Amerikaanse GPS-navigatiesysteem allemaal op een hoogte van tussen de 20 000 kilometer en 36 000 kilometer rond de aarde waardoor deze onmogelijk te bereiken zijn met klassieke antisatellietwapens zoals raketten. Hiervoor zou men zwaardere raketten met meerdere trappen moeten gebruiken waardoor het veel langer duurt eer een dergelijk wapen een GPS-satelliet zou bereiken.
Leer aan de hand van dit artikel alles over antisatellietwapens: Antsatellietwapens - Ultieme oorlogvoering of nachtmerrie voor de ruimtevaart?
