Messier 5
Foto: Siggi Kohlert

Met zijn dertien miljard jaar is dit één van de oudste bolvormige sterrenhopen die we tot op heden kennen. M5 bestaat uit ruim een half miljoen sterren die verspreid zijn over 130 lichtjaar. De vijf helderste sterren hebben een schijnbare magnitude van 11,5. Een honderdtal andere zijn helderder dan 13,2. In deze sterrenhoop heeft men al meer dan 90 variabele sterren gevonden, waarvan de meeste van het RR Lyrae type. Men heeft ook twee cepheïden gevonden in M5, die het mogelijk hebben gemaakt om de afstand tot het object te bepalen (28 000 lichtjaar). De schijnbare diameter varieert van 10’ tot 30’ naargelang de kijkeropening.

Sterrenbeeld: Serpens Caput
Magnitude: 5.6
Coördinaten:

  • RA: 15h 18.6m
  • DEC: +02° +05'

Geschiedenis

M5 of NGC 5904 werd op 5 mei 1702 ontdekt door Gottfried Kirch. Charles Messier observeerde het object op 23 mei 1764 en nam het op in zijn catalogus onder het nummer vijf. Hij beschreef het object als "een mooie nevel zonder sterren met een diameter van 3’’. Zevenentwintig jaar later observeerde William Herschel de sterrenhoop opnieuw en zag een 200-tal sterren maar het compacte centrum maakte het onmogelijk om daar individuele sterren waar te nemen. De astronoom Smyth noemde M5 een opkikker na het opzoeken van zwakke nevels. Hij zag ook uitlopers in alle richtingen. Lord Rosse zag eveneens vele uitlopers en schatte het object op 8’ met een centraal deel dat 1’ groot is.

Waarnemen

Deze bolvormige sterrenhoop moet weinig onderdoen voor de bekende bolhoop M13 in het sterrenbeeld Hercules. Onder goede omstandigheden is M5 zelfs met het blote oog zichtbaar maar dit is in onze lichtvervuilde streken zo goed als onmogelijk. De sterrenhoop is gemakkelijk te vinden op 20’ ten noordwesten van de ster 5 Serpentis, die trouwens een dubbelster is. Met een binoculair ziet men een donzig, grijs vlekje. Met een 10 cm reflector bij een vergroting van 75x ziet met een ovaal helderwit object met een sterk granuleus centraal deel. Grotere telescopen laten de bolhoop volledig oplossen.