Het gebied bevindt zich op ongeveer 200 kilometer ten oosten van het Aralmeer. Oorspronkelijk werd deze lanceerbasis door de Sovjet-Unie gebouwd voor het lanceren van intercontinentale ballistische raketten die gericht waren naar het Westen. De Bajkonoer lanceerbasis beslaat een gebied dat 90 kilometer op 85 kilometer groot is in de verlaten steppe van Kazachstan. De naam 'Bajkonoer' werd door de Sovjet-Unie aan dit gebied gegeven om het Westen te misleiden aangezien dit ook de naam was van een mijnstadje dat zich 320 kilometer verder bevond. De kosmodroom beschikt vandaag de dag over verschillende lanceercomplexen, assemblagegebouwen, controlecentra en volgstations voor het lanceren van bemande en onbemande Sojoez raketten en onbemande Proton raketten. Nabij deze lanceerbasis werd speciaal voor de arbeiders en ingenieurs van de lanceerbasis een dorp gebouwd dat later uitgroeide tot een heuse stad met scholen, winkels en appartementen. In 1966 kreeg deze stad de naam Leninsk. Bajkonoer speelde in het verleden ook een heel belangrijke rol in de wedloop naar de maan aangezien vanop deze lanceerbasis ook de Russische N1 maanraket werd getest en gelanceerd.
Na het uit elkaar vallen van de Sovjet-Unie bleek de Bajkonoer Kosmodroom zich in een ander land te bevinden (Kazachstan) waardoor Rusland deze belangrijke lanceerbasis niet meer kon gebruiken voor geheime militaire toepassingen. Toch bleef Rusland deze lanceerbasis gebruiken als toegang tot de ruimte en in 2005 werd met buurland Kazachstan een overeenkomst gesloten dat Rusland de lanceerbasis tot 2050 mag gebruiken tegen de jaarlijkse huurprijs van ongeveer 115 miljoen dollar. Vandaag de dag worden vanop deze basis alle bemande Sojoez ruimtecapsules gelanceerd die ruimtevaarders naar het internationale ruimtestation ISS brengen. Daarnaast worden ook de krachtige Proton raketten en de kleinere Dnepr raketten gelanceerd vanop Bajkonoer. In tegenstelling tot onder andere lanceerbasissen in de Verenigde Staten worden de raketten op de Bajkonoer lanceerbasis in horizontale houding naar hun lanceercomplexen gebracht door middel van een spoornetwerk. Voor tal van ruimtevaartliefhebbers is Bajkonoer een mythische plaats aangezien vanop deze lanceerbasis 's werelds eerste satelliet (Spoetnik), 's werelds eerste mens (Joeri Gagarin) en 's werelds eerste ruimtestation (Saljoet 1) werden gelanceerd. Ook werd in het verleden vanop de Bajkonoer lanceerbasis het Russische ruimteveer Buran gelanceerd.
Algemene gegevens Bajkonoer lanceerbasis
Naam: | Bajkonoer |
Alternatieve naam: | / |
Land: | Kazachstan |
Eigenaar: | Rusland |
Hoogte: | 90 m |
Coördinaten: | 45.965°N - 63.305°E |
Start bouw: | 1955 |
Overzicht operationele lanceercomplexen
Pad 1/5 (Gagarin's Start): | Sojoez |
Pad 31/6 | Sojoez |
Pad 45/1: | Zenit-2 / Zenit-2M / Zenit-3M |
Pad 81/23: | Proton-M |
Pad 67/21: | Tsyklon / R-36M |
Pad 109/95: | Dnepr |
Pad 69: | Tsyklon-2 |
Pad 200/39: | Proton-M |
Pad 102: | R-36M |
Lancering van een Sojoez raket vanop Bajkonoer - Foto: NASA
Transport per spoor van een Sojoez raket - Foto: NASA
Het Proton-M lanceercomplex - Foto: ILS