De aarde gezien vanuit de ruimte.
Foto: NASA

De Aarde is de derde planeet in ons zonnestelsel gezien vanaf de Zon en is de grootste terrestrische planeet in ons zonnestelsel op vlak van diameter, massa en dichtheid. Radiometrische dateringen hebben uitgewezen dat de Aarde 4,57 miljard jaar geleden is ontstaan en het leven maximaal één miljard jaar daarna. Sinds het ontstaan van leven op de Aarde heeft het leven de aardatmosfeer zuurstofrijk gemaakt waardoor aerobe organismen er kunnen overleven, en de ozonlaag kon ontstaan. Die beschermt het aardoppervlak tegen schadelijke ultraviolette straling zodat leven op het land van deze prachtige planeet mogelijk is. Tot op heden is de Aarde nog steeds de enige gekende planeet waarop leven terug te vinden is.

Diameter: 12,756,2 km (aan de equator)
Rotatietijd: 23,9 uur
Omlooptijd: 365,256 dagen 1,0000175 jaar
Afstand tot de zon: 150.000.000 km (1 AE)
Kleur: Blauw
Aantal manen: 1
Gemiddelde temperatuur: 14°C

De planeet vormde zich 4,54 miljard jaar geleden en het eerste leven kwam er pas een miljard jaar terug. Sindsdien heeft de Aardse biosfeer de atmosfeer en andere abiotische factoren aanzienlijk gewijzigd waardoor de proliferatie van aerobische organisme en ook de vorming van de ozonlaag die, samen met het Aardmagnetisch veld, de schadelijke straling blokkeert, leven toestaat op het land. Dankzij de fysieke eigenschappen van de Aarde, alsook de geologische geschiedenis en baan in het zonnestelsel, stond deze leven toe tijdens deze periode. Het leven op Aarde zou nog 1,5 miljard jaar kunnen aanhouden waarna de grotere lichtkracht van de Zon de biosfeer zal elimineren.

Het Aardoppervlak is verdeeld in diverse stijve segmenten of tectonische platen die onafhankelijk van elkaar over het Aardoppervlak bewegen. Ongeveer 71% van het Aardoppervlak is bedekt met zoutwater oceanen, het overige deel is bedekt met continenten en eilanden. De binnenzijde van de Aarde blijft actief, met een dikke mantel die relatief vast is, een vloeibare buitenste kern die het magnetisch veld genereert en een vaste ijzeren kern.

De Aarde draait rond de zon eens per 366,26 keer dat deze rond zijn as draait. De lengte in tijd is een siderisch jaar, welke gelijk staat met 365,26 Zon dagen. De as van de Aarde staat 23,4 graden gekanteld ten opzichte van de loodrechte op het orbitaal vlak waardoor we op Aarde seizoenen kennen met een periode van een tropisch jaar (365,24 zonnedagen). De Aarde heeft één natuurlijke satelliet, de Maan, die sinds 4,53 miljard jaar geleden rond de Aarde draait. De maan zorgt voor de getijdewerking op de oceanen en stabiliseert de scheve as van de Aarde en vertraagt lichtjes de rotatie van de planeet. Een bombardement van kometen speelde wellicht een rol in de vorming van de oceanen in de vroege geschiedenis van de Aarde. Latere inslagen van asteroïden zorgden dan weer voor grote veranderingen op het oppervlak.

Het ontstaan van de Aarde

De Aarde is ontstaan uit de accretieschijf bij het ontstaan van ons zonnestelsel ongeveer 4,54 miljard jaar geleden. De samenstelling van de Aarde door accretie was grotendeels voltooid na 10 tot 20 miljoen jaar. De Aarde was initieel een gesmolten object, de buitenste laag van de planeet koelde af om een vaste korst te vormen wanneer water begon te verdampen in de atmosfeer. De Maan vormde zich kort erna, waarschijnlijk na impact van een object ter grootte van Mars met ongeveer 10% van de Aardmassa. Delen van e massa van het object voegde zich samen met de Aarde en een ander deel werd in de ruimte geslingerd door de impact maar er was voldoende materiaal in een baan gestuurd om de Aarde om uiteindelijk de Maan te kunnen vormen.

Vergassingen en vulkanische activiteit produceerden de fundamentele atmosfeer. Gecondenseerde waterdamp, in hoeveelheid vergroot door ijs en vloeibaar water afkomstig door asteroïden en de grotere planeten, kometen en transneptunische objecten produceerden de oceanen. In het begin was er nagenoeg geen land, de hoeveelheid oppervlak dat boven de oceanen uitkwam steeg met de jaren. Gedurende de laatste twee miljard jaar verdubbelde de grootte van de continenten. Op een tijdschaal van honderden miljoenen jaren vormde en hervormde het landschap zich en continenten vormden zich en braken uit elkaar. De continenten migreerden over het Aardoppervlak die zich soms vervoegden tot een supercontinent. Ruwweg 750 miljoen jaar geleden brak één van de vroegste supercontinenten, Rodinia, uit elkaar. De latere continenten herverbonden zich om Pannotia te vormen en dan uiteindelijk Pangea, zo'n 600 tot 540 miljoen jaar geleden, die zich dan terug opsplitste 180 miljoen jaar geleden.

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.